ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ ΚΑΙ ΧΡΕΩΜΕΝΟΙ ΔΗΜΟΙ

Οι χρεωμένοι δήμοι και οι πραγματικές αιτίες

Την περικοπή κάθε πόρου και χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό σε μια σειρά δήμους που είναι χρεωμένοι, προκειμένου με αυτόν τον τρόπο να πληρώσουν τα χρέη, ανακοίνωσε χτες (5/05/2011) η κυβέρνηση, παρουσιάζοντας το λεγόμενο πρόγραμμα εξυγίανσης που προβλέπεται από το νόμο του «Καλλικράτη» και στο οποίο θα ενταχθούν αυτοί οι δήμοι.

Η λεγόμενη «εξυγίανση» των δήμων που γίνεται σύμφωνα με όσα προβλέπει ο «Καλλικράτης», με λίγα λόγια σημαίνει απολύσεις, επιβολή νέων φόρων και αύξηση όσων ήδη υπάρχουν, παράδοση αρμοδιοτήτων και έργων σε επιχειρηματίες, αναστολή ακόμα και κατάργηση υπηρεσιών που - αν και υποτυπώδεις και αποσπασματικές - εξυπηρετούσαν έναν μικρό αριθμό λαϊκών οικογενειών.

Είναι γνωστό ότι η οικονομική λειτουργία της Τοπικής Διοίκησης είναι άρρηκτα δεμένη με τα συμφέροντα του κεφαλαίου, επομένως και με την οικονομική πολιτική των αστικών κυβερνήσεων. Από αυτή τη σκοπιά είναι ιδιαίτερα σημαντικό να δούμε ορισμένες πλευρές της υπόθεσης «χρέη των δήμων». Να δούμε, δηλαδή, ποια είναι η αιτία, η ρίζα του προβλήματος. Πώς και γιατί έφτασαν οι δήμοι σε αυτήν την πράγματι δύσκολη οικονομική κατάσταση.

1. Πολλή συζήτηση έχει αναπτυχθεί, σχετικά με τη χρηματοδότηση των δήμων από την Κεντρική Διοίκηση, το αστικό κράτος και τον κρατικό προϋπολογισμό που αποτελεί βασική πηγή εσόδων για τους δήμους. Σύμφωνα με τους αστικούς νόμους και το αστικό Σύνταγμα, το κράτος πρέπει να καταβάλλει κάθε χρόνο στους δήμους ένα συγκεκριμένο ποσοστό από τον κρατικό προϋπολογισμό στους δήμους. Όμως, αυτό δε γινόταν, δε γίνεται και τώρα περιορίζεται ακόμα περισσότερο.

Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ παρακρατούν αυθαίρετα αυτούς τους πόρους, με αποτέλεσμα το σύνολο αυτής της παρακράτησης να έχει φτάσει και να ξεπερνά τα 10,5 δισ. ευρώ. Αυτά τα χρήματα, είναι χρήματα του λαού, των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων που έχουν πληρώσει μέσω της άγριας φορολόγησής τους και - υποτίθεται - ότι μέρος αυτών των χρημάτων θα επιστραφεί στους εργαζόμενους με την παροχή έργων και υπηρεσιών μέσω των δήμων. Αυτή η κατάσταση έχει σαν αποτέλεσμα οι δήμοι να οδηγούνται σε τραπεζικό δανεισμό ακόμα και για πάγιες υποχρεώσεις.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο κρατικός προϋπολογισμός είναι μέσο πρόσθετης απομύζησης των εργαζομένων και πρόσθετο μέσο στήριξης των επιχειρηματιών. Ωστόσο, η τοπική διοίκηση πρέπει να έχει σημαντικό μερίδιο χρηματοδότησης από τον προϋπολογισμό που, σε τελευταία ανάλυση, είναι μέρος του κοινωνικά παραγόμενου πλούτου. Πάγια θέση του ΚΚΕ είναι πως οι αντιλαϊκοί φόροι, μέσω των οποίων χρηματοδοτείται η Τοπική Διοίκηση, πρέπει να καταργηθούν. Και αυτό πρέπει να συνδυαστεί με την πάλη κατά του κρατικού προϋπολογισμού που κάνει συνεχή ανακατανομή σε βάρος του λαού και των αναγκών του. Μόνο έτσι μπορεί να συνδεθεί η πάλη για τη χρηματοδότηση των δήμων με την πάλη κατά του «Καλλικράτη» και του ίδιου του χαρακτήρα της τοπικής διοίκησης.

2. Η κυβέρνηση και η ΚΕΔΚΕ (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ) προσπαθούν να κρύψουν ότι σημαντικό μερίδιο στο σημερινό οικονομικό πρόβλημα δημιούργησαν και οι πολιτικές παράδοσης έργων στο κεφάλαιο. Θυμίζουμε ότι το πρόγραμμα «Θησέας», που ενέκριναν κυβερνήσεις ΝΔ - ΠΑΣΟΚ και δήμοι που πρόσκεινται σε ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, επιβάλλει την υλοποίηση έργων στους δήμους μέσω Συμπράξεων με τον Ιδιωτικό Τομέα (ΣΔΙΤ). Κάτι που οδήγησε σε έργα που συμφέρουν το κεφάλαιο, δηλαδή αποφέρουν κέρδη σε αυτό και όχι σε έργα που έχουν ανάγκη οι λαϊκές εργατικές οικογένειες. Τώρα, το πρόγραμμα «ΕΛΛΑΔΑ» (σ.σ. συνέχεια του ΘΗΣΕΑ) που βρίσκεται στα σκαριά, κινείται στις ίδιες κατευθύνσεις.

Ποια είναι η πρακτική; Δήμοι επιλέγουν ή προτίθενται να χρηματοδοτήσουν έργα επιχειρηματικής δραστηριότητας, για παράδειγμα τσιμεντονήσι στην Ανατολική Αττική, όταν όλη η περιοχή δεν έχει αποχετευτικό δίκτυο. 'Η εγκρίνονται έργα (π.χ. από το ΕΣΠΑ) για ποδηλατόδρομους και άλλες αισθητικές παρεμβάσεις, όταν την ίδια στιγμή αποκλείονται έργα όπως σχολεία, παιδικοί σταθμοί κλείνουν, αντιπλημμυρικά ή έργα αντισεισμικής θωράκισης μένουν στα χαρτιά, με αποτέλεσμα να απειλούνται ακόμα και ανθρώπινες ζωές.

Είναι σαφής ο προσανατολισμός να δαπανούν οι δήμοι τα «πακέτα» χρημάτων σε επιλογές όπως οι παραπάνω και να καταφεύγουν μετά στο δανεισμό για να καλύψουν βασικές ανάγκες. Δάνεια που πληρώνουν βέβαια οι εργαζόμενοι μέσω της φορολόγησης που επιβάλλουν οι δήμοι. Δάνεια που στη συνέχεια δημιουργούν τα χρέη.

3. Η Δανία έχει αναφερθεί πολλές φορές από τον ίδιο τον πρωθυπουργό ως χώρα πρότυπο. Ας δούμε ορισμένες από τις επιπτώσεις στο λαό από την υλοποίηση της αντίστοιχης διοικητικής μεταρρύθμισης με τον «Καλλικράτη» και πιο συγκεκριμένα, από προγράμματα της λεγόμενης εξυγίανσης για τους δήμους. Εκεί, οι δήμοι και οι περιφέρειες όχι μόνο είναι αυστηρά υποχρεωμένοι να προγραμματίσουν όλη τους τη δραστηριότητα κάτω από τα ασφυκτικά οικονομικά περιθώρια που εγκρίνει ο προϋπολογισμός αλλά απειλούνται και με τεράστια πρόστιμα τόσο συνολικά όσο και κάθε δήμος χωριστά. Κάτι αντίστοιχο δηλαδή με το λεγόμενο πρόγραμμα που παρουσιάστηκε χτες.

Ο υπουργός Οικονομικών της Δανίας έχει απειλήσει ότι η συλλογική τιμωρία, δηλαδή έστω και αν ένας δήμος δε συμμορφωθεί με τις γενικές κατευθύνσεις (βλ. πρόγραμμα «εξυγίανσης») θα τιμωρηθούν όλοι οι δήμοι με μια αφαίρεση 3 δισ. κορονών από το κρατικό κονδύλι. Ιδιαίτερα, η εποπτεία θα είναι αυστηρή στις περιπτώσεις εκείνες που δήμοι δε βγάλουν όλες τις υπηρεσίες σε πλειστηριασμό και κατοχυρώσουν έτσι τη χαμηλότερη τιμή. Αυτό σημαίνει στην πράξη ότι οι δήμοι κλείνουν τις δημοτικές υπηρεσίες, π.χ. για καθαρισμό, συντήρηση κτιρίων, δρόμων κ.λπ, και τις αναθέτουν σε κάποιους εργολάβους, οι οποίοι θα απασχολήσουν προσωπικό από τα γραφεία ενοικιάσεως εργαζομένων με πολύ χαμηλότερους μισθούς, παροχές και δικαιώματα.

Αυτές οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν τη θέση του ΚΚΕ, που προειδοποιούσε το λαό για τον αντιδραστικό ρόλο του «Καλλικράτη». Πρέπει να σημειώσουμε ακόμα ότι για τα χρέη των δήμων αποκλειστικά υπεύθυνη είναι η πολιτική των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, αλλά και των δημοτικών αρχών (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, ΛΑ.Ο.Σ.) που την εφαρμόζουν.

Ριζοσπάστης, 06.05.2011