Σαν σήμερα: 12 Απρίλη

1820 Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης αναγορεύεται αρχηγός τηςΦιλικής Εταιρίας. Η Φιλική Εταιρία υπήρξε η σημαντικότερη από τις αντίστοιχες οργανώσεις με ταξικά-εθνικοαπελευθερωτικά χαρακτηριστικά που συγκροτήθηκαν εκείνη την περίοδο, τόσο από την άποψη της μαζικότητας, της μαχητικότητας, όσο και του ρόλου τον οποίο έπαιξε ενόψει της Επανάστασης του 1821. Στον πυρήνα της βρέθηκε εξαρχής η ανερχόμενη νεαρή ελληνόφωνη αστική τάξη. Πάνω από τα μισά της μέλη ήταν έμποροι, τραπεζίτες, εφοπλιστές κ.ο.κ. Η οργάνωση, η δομή και οι αρχές λειτουργίες της Φιλικής Εταιρίας άντλησαν από την αντίστοιχη ευρωπαϊκή εμπειρία, ιδιαίτερα της «καρμποναρίας» (μιας επαναστατικής συνωμοτικής οργάνωσης με εθνικοαπελευθερωτικό και αστικοδημοκρατικό πρόγραμμα που έδρασε στις αρχές του 19ου αιώνα στην Ιταλία).

1861 Με την επίθεση των Νοτίων στο Οχυρό Σάμτερ, στο λιμάνι του Τσάρλεστον της Βιρτζίνια, ξεκινά ο Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος (1861-1865). Ο Αμερικανικός Εμφύλιος υπήρξε το αποτέλεσμα της σύγκρουσης μεταξύ του βιομηχανικού βορρά και των μεγάλων γαιοκτημόνων του νότου, που έφτασε έως το σημείο της πλήρους ρήξης με αφορμή το ζήτημα της κατάργησης της δουλείας.

Είναι πάντως χαρακτηριστικό πως, ανεξαρτήτως ποια πλευρά υποστήριζαν, οι καπιταλιστές των ΗΠΑ αποκόμισαν τεράστια κέρδη στη διάρκεια του πολέμου, συναλλασσόμενοι πολλάκις με τον «αντίπαλο». Η περίοδος αυτή υπήρξε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για το χτύπημα του εργατικού κινήματος. Το 1864, για παράδειγμα, οι εργοδότες θέλησαν να επιβάλουν μείωση μισθών κατά 25%. Η προσπάθειά τους προκάλεσε απεργίες και τότε δε δίστασαν να επιβάλουν τη χρησιμοποίηση του στρατού εναντίον των απεργών εργατών. Στρατιωτικά τμήματα ανακλήθηκαν από το μέτωπο και χτύπησαν τους εργάτες στη Νέα Υόρκη, το Τενεσί, την Πενσυλβάνια και το Μισούρι. Για τους Αμερικανούς κεφαλαιοκράτες δεν είχε καμία σημασία ποιος έπρεπε να πεθάνει για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους!

1871 Γεννιέται ο Ι. Μεταξάς, αντικομμουνιστής στρατιωτικός, πολιτευτής και κατοπινός δικτάτορας της Ελλάδας (1936-1941).

1919 Πραγματοποιείται η πρώτη κομμουνιστική σαββατιάτικη υπερωριακή εξόρμηση στο αμαξοστάσιο του σιδηροδρομικού σταθμού της γραμμής Μόσχα - Σορτιρόβοτσναγια. Η ανταπόκριση στην προτροπή του κόμματος των Μπολσεβίκων για «δουλειά με επαναστατικό τρόπο», ήταν μεγάλη. Όσοι προλετάριοι δεν βρίσκονταν στα μέτωπα του εμφυλίου πολέμου, αλλά στα μετόπισθεν, ανταποκρίθηκαν στις τεράστιες ανάγκες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, προσφέροντας εθελοντική δουλειά για το ανέβασμα των ρυθμών της παραγωγικής διαδικασίας. Σε συνελεύσεις τους εργάτες - μέλη και οπαδοί του ΚΚ - αποφάσιζαν δουλειά τα Σάββατα, χωρίς πληρωμή, για τη σωτηρία της επανάστασης και το τσάκισμα των αντεπαναστατών.

Η καθιέρωση των «Κομμουνιστικών Σαββάτων» αναδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο ξεκινά να οργανώνεται κοινωνικά η εργασία μέσα στο πλαίσιο των καινούριων σχέσεων παραγωγής, των σοσιαλιστικών. Ο Λένιν είχε τονίσει για τα «Κομμουνιστικά Σάββατα»: «Είναι η αρχή μιας ανατροπής πιο δύσκολης, πιο ουσιαστικής, πιο ριζικής, πιο αποφασιστικής από την ανατροπή της αστικής τάξης, γιατί αυτό σημαίνει νίκη ενάντια στην ίδια μας την αδράνεια, τη χαλαρότητα, το μικροαστικό εγωισμό, ενάντια στις συνήθειες εκείνες που κληρονόμησε στον εργάτη και τον αγρότη ο καταραμένος καπιταλισμός. Όταν η νίκη αυτή στερεωθεί, τότε και μόνο τότε θα δημιουργηθεί η νέα κοινωνική πειθαρχία, η σοσιαλιστική πειθαρχία...».

1927 Ο Τσαγκ Κάι Σεκ πραγματοποιεί πραξικόπημα στην Κίνα, με την υποστήριξη του βρετανικού και αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Διασπά το Εθνικό Μέτωπο (στο οποίο μέχρι τότε μετείχε και το Κομμουνιστικό Κόμμα), αφοπλίζει τους εργάτες και διαλύει τις οργανώσεις τους, προβαίνοντας ταυτόχρονα σε ομαδικές εκτελέσεις κομμουνιστών. Δεκάδες χιλιάδες ρίχνονται στις φυλακές. Στις 18 του Απρίλη σχηματίζει στο Νανκίν αστική κυβέρνηση.

1931 Στις δημοτικές εκλογές στην Ισπανία οι φιλομοναρχικές δυνάμεις ηττώνται κατά κράτος στις 45 από τις 49 περιφέρειες. Την ίδια μέρα σε όλες τις μεγάλες πόλεις διεξάγονται μαζικές λαϊκές διαδηλώσεις. Οι διαδηλωτές απελευθερώνουν τους πολιτικούς κρατούμενους και καταλαμβάνουν πολλά κρατικά ιδρύματα. Οι δήμοι της Σεβίλλης, της Βαλένθιας, της Σαραγόσας, της Βαρκελώνης και άλλων πόλεων ανακηρύσσουν τη δημοκρατία. Μετά από δύο μέρες ο βασιλιάς της Ισπανίας Αλφόνσος ο Γ’ εγκαταλείπει τη χώρα και καταφεύγει στη Γαλλία. Η Ισπανία ανακηρύσσεται αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία.

1940 Γεννιέται ο Αμερικανός τζαζίστας Χέρμπι Χάνκοκ.

1942 Οι δημόσιοι υπάλληλοι κηρύσσουν απεργία που κρατά έως τις 21 του Απρίλη. Στην απεργία αυτή πήραν μέρος πάνω από 50.000 εργαζόμενοι στο δημόσιο. Είναι ο πρώτος μεγάλος απεργιακός αγώνας της Κατοχής (και πρώτη δημοσιοϋπαλληλική απεργία σε όλη την κατεχόμενη Ευρώπη). Τα έκτακτα μέτρα της επιστράτευσης, οι συλλήψεις και οι απειλές δεν πτόησαν την αποφασιστικότητα των απεργών, οι οποίοι πέτυχαν τελικά μικρή αύξηση στους μισθούς τους.

Ο Χ. Φλωράκης, ένα από τα βασικά στελέχη τότε των «τριατατικών» (των εργαζομένων στην Τηλεφωνία, την Τηλεγραφία και το Ταχυδρομείο), εκ των ισχυρότερων ταξικών συνδικάτων του Μεσοπολέμου, έγραφε: «Ήταν απόγευμα γύρω στις 4 η ώρα, όταν λιποθύμησε από την πείνα ένας διανομέας στη μεγάλη σάλα του Κεντρικού. Γύρω από το λιπόθυμο συγκεντρώθηκε πλήθος κόσμου, όπως και όλοι οι υπάλληλοι. Ήταν όλοι τους αγανακτισμένοι, αναστατωμένοι και στο στόμα τους προφέρονταν συνεχώς η λέξη απεργία - με απόφαση και οργή. Το ίδιο εκείνο βράδυ, αφού γίνανε και οι σχετικές συνεννοήσεις με την επαρχία αποφασίστηκε να κατεβούμε σε Παντριατατική απεργία. Οι καιροί ήταν ώριμοι. Γι' αυτό και από την πρώτη μέρα η απεργία μας σημείωσε καταπληκτική επιτυχία, παρά το γεγονός ότι οι τριατατικοί ήμασταν επιστρατευμένοι από τους Γερμανούς και κάθε απεργιακή κίνηση πρόβλεπε την ποινή του θανάτου. Όμως η απεργία μας παρουσιάστηκε τόσο καθολική, που οι κατακτητές δεν τολμήσανε να προβούνε σε εκτελέσεις, αλλά μονάχα στη σύλληψη καμιά τριανταριά συναδέλφων τριατατικών, που τους κλείσανε στο Σταθμό Λαρίσης.
Στο μεταξύ οργανωθήκανε ομάδες επαγρύπνησης και συμπαράστασης και η απεργία τράβηξε τον δρόμο της μπροστά. Την πρώτη προκήρυξη, θυμάμαι, και μέχρι να οργανωθεί ο παράνομος μηχανισμός των τριατατικών, τη δακτυλογραφήσαμε στο σπίτι ενός γιατρού μικροβιολόγου στην οδό Βερανζέρου, που διέθετε κάποια γραφομηχανή...».

Καθοδηγητικός νους και ψυχή της μεγάλης αυτής κινητοποίησης του δημοσιοϋπαλληλικού κόσμου υπήρξε ο Κώστας Νικολακόπουλος, Γραμματέας της Κεντρικής Πανυπαλληλικής Επιτροπής στην περίοδο της κατοχής, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΕΑΜ και στέλεχος της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας του ΚΚΕ.

1945 Πεθαίνει ο Φράνκλιν Ντελάνο Ρούσβελτ, 32ος πρόεδρος των ΗΠΑ (ο μοναδικός που εξελέγη τέσσερις φορές στο αξίωμα αυτό).

1946 Στη Θεσσαλονίκη σε Αχτίφ στελεχών της ΚΟΘ του ΚΚΕ μιλά ο Νίκος Ζαχαριάδης με θέμα «Η κατάσταση στην ΝΑ Ευρώπη και η θέση της Ελλάδας». Κλείνοντας την ομιλία του τόνισε: «Τα γεγονότα που έγιναν στο Λιτόχωρο είναι γνωστά. Πριν τα γεγονότα, μέσα σε 10-15 μέρες είχαν δολοφονηθεί στην περιοχή αυτή 4 δημοκρατικοί πολίτες και είχαν καταβασανισθεί δεκάδες. Φυσικά ο κόσμος πήρε τα βουνά και επειδή πολλές φορές πήρε τα βουνά δίχως όπλα και δίχως αποτέλεσμα, αυτή τη φορά πήρε και όπλα για να αμυνθεί. Και αμύνθηκε. Τα γεγονότα που έγιναν στο Λιτόχωρο είναι ένα μήνυμα για το μοναρχοφασισμό και τους Άγγλους. Όπου η δολοφονική δράση οργιάζει ασύδοτα, όπου κρατικά όργανα είτε πουλημένοι μπράβοι εκτελούν, οι χωριάτες παίρνουν τα βουνά και τότε οι δολοφόνοι χαλάν τον κόσμο για εαμοβουλγαρικές συμμορίες και αρχίζουν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις… Η Κατάσταση αυτή σήμερα γενικεύεται σε όλη  τη Μακεδονία. Ύστερα κάνουν πως απορούν γιατί ο Μπαρούτας που του ρήμαξαν το σπίτι πήρε τα βουνά και παλεύει με το ντουφέκι στο χέρι. Θα’ ναι απόλυτα μέσα στη λογική της πολιτικής που Άγγλοι και μοναρχοφασίστες εφαρμόζουν και δεν θα πρέπει να απορεί κανένας αν αύριο εμφανισθεί και δεύτερος Μπαρούτας και μεθαύριο γίνουν δεκάδες και εκατοντάδες. Θα ’ρθει η στιγμή που ο λαός θ’ αποφασίσει να μην τον σφάζουν πια σαν κότες και τότε θα πάρει κι αυτός τ’ άρματα. Αν δεν αλλάξει ριζικά η πολιτική των Άγγλων και των τσιρακιών τους θα φθάσουμε μοιραία αυτού».

1949 Αρχίζει στο Κακουργιοδικείο Θεσσαλονίκης η δίκη του δημοσιογράφου Γρηγόρη Στακτόπουλου, κατηγορούμενου για τη δολοφονία του Αμερικανού δημοσιογράφου Τζορτζ Πολκ.

Ο Τζ. Πολκ υπήρξε ανταποκριτής του ραδιοφωνικού δικτύου CBS στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Δολοφονήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 8/5/1948, σύμφωνα με τις τρεις «καταθέσεις» του Γρ. Στακτόπουλου, ο οποίος κατηγορήθηκε ως συνένοχος στη δολοφονία και καταδικάστηκε σε ισόβια δεσμά (αποφυλακίστηκε μετά από 12 χρόνια), μετά από σκηνοθετημένη δίκη. Το πτώμα του Πολκ είχε βρεθεί στο Θερμαϊκό Κόλπο, κοντά στο Λευκό Πύργο, στις 16/5/1948. Σύμφωνα με τις «καταθέσεις» του Στακτόπουλου στις ανακρίσεις, που διηύθυναν ο ταγματάρχης Χωροφυλακής Ν. Μουσχουντής στη Θεσσαλονίκη και ο διευθυντής της Αστυνομίας στο υπουργείο Εσωτερικών Ι. Πανόπουλος, στην Αθήνα, τον Πολκ δολοφόνησαν ο Αδάμ Μουζενίδης και ο Βαγγέλης Βασβανάς, μέλη της ΚΕ του ΚΚΕ. Επρόκειτο για προβοκάτσια, όπως αποδείχθηκε πολύ αργότερα. Ο Αδάμ Μουζενίδης είχε σκοτωθεί στο βουνό αρκετές μέρες προτού έρθει στην Ελλάδα ο Πολκ, γεγονός που δεν γνώριζαν οι σκευωροί, όταν σκάρωναν την προβοκάτσια. Ούτε φυσικά ο Βασβανάς και ο Στακτόπουλος είχαν κάποια σχέση με το έγκλημα. Ο δικαστικός και αστυνομικός ισχυρισμός για το γεγονός ήταν ότι ο Πολκ επιχείρησε να πάει στο βουνό για να πάρει συνέντευξη από τον Μάρκο Βαφειάδη και δολοφονήθηκε σε μια βάρκα που θα τον μετέφερε από τη Θεσσαλονίκη σε κάποιο σημείο, στο δρόμο προς τον προορισμό του. Η δολοφονία αξιοποιήθηκε για να συκοφαντηθεί το ΚΚΕ, ωστόσο τα πραγματικά της αίτια παραμένουν άγνωστα. Αξίζει να σημειωθεί πως ο αρχηγός της αντικατασκοπίας των ΗΠΑ και ιδρυτής της CIA, στρατηγός Ουίλιαμ Ντόνοβαν, ήρθε στη Θεσσαλονίκη και παρακολούθησε ανελλιπώς τη δίκη. Ο «φάκελος Πολκ» έχει εξαφανιστεί, ενώ ο Άρειος Πάγος απορρίπτει μέχρι και σήμερα αιτήσεις για αναψηλάφηση της δίκης και την αθώωση και με δικαστική απόφαση του Γρηγόρη Στακτόπουλου, έστω και μετά το θάνατό του.

1949 Στον Πύργο Στράτσανης και στο ύψωμα 1700 συντρίβεται από το Δημοκρατικό Στρατό η μεγαλύτερη σε ένταση και έκταση επιθετική προσπάθεια του κυβερνητικού στρατού. Τα τμήματα του ΔΣΕ με αντεπιθέσεις τον καταδίωξαν ως τις βάσεις του, προκαλώντας του μεγάλες απώλειες.

1961 Το σοβιετικό διαστημόπλοιο «Βοστόκ 1» με τον Γιούρι Γκαγκάριν διέγραψε θριαμβευτικά μια πλήρη τροχιά γύρω από τη Γη (1 ώρα και 48 λεπτά).

1974 Μέλη της οργάνωσης Τουπαμάρος (MLN-Εθνικό Απελευθερωτικό Κίνημα) απάγουν τον Αλφρεντ Λον, σταθμάρχη της CIA στην Αργεντινή. Σε ανακοίνωσή τους αναφέρεται ότι ο Λον κρατείται σε «λαϊκή φυλακή» και ανακρίνεται για τη δράση της CIA στο Βιετνάμ, στον Άγιο Δομίνικο, στη Βραζιλία και στην Κολομβία.

1975 Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέραλντ Φορντ, εισηγείται τη χορήγηση οικονομικής βοήθειας στην Ελλάδα με όρους τόσο προκλητικούς, όπως, π.χ., την αλλαγή της πολιτικής στο Κυπριακό, που υποχρεώνουν ακόμη και τον πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή να απορρίψει την υπό όρους βοήθεια με έντονη δήλωσή του.