Σαν σήμερα: 5 Μάρτη

1871 Γεννιέται η Γερμανίδα κομμουνίστρια επαναστάτρια Ρόζα Λούξεμπουργκ. Δραστηριοποιούμενη αρχικά μέσα από τις γραμμές του Γερμανικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και στη συνέχεια του Ανεξάρτητου Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, υπήρξε συνιδρυτικό μέλος της οργάνωσης των Σπαρτακιστών, από την οποία αργότερα προέκυψε και το Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας. Πολέμια του οπορτουνισμού, κύριος εκφραστής του οποίου ήταν το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, πρωταγωνίστησε μαζί με τον Καρλ Λίκμπνεχτ στην καταδίκη του γερμανικού ιμπεριαλισμού (Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος) και την επαναστατική πάλη της εργατικής τάξης. Υπήρξε από τους ηγέτες της Γερμανικής Επανάστασης του 1918. Μετά την ήττα της επανάστασης συνελήφθη και δολοφονήθηκε μαζί με τον Κ. Λίκμπνεχτ στις 15/1/1919. Ο Β. Ι. Λένιν, παρά τις μεγάλες διαφωνίες που είχε μαζί της, έγραψε για την Ρ. Λούξεμπουργκ: «Ήταν και παραμένει ένας αετός. Και όχι μόνο η μνήμη της θα είναι πάντα ιερή για τους κομμουνιστές όλου του κόσμου, μα και η βιβλιογραφία της και η πλήρης συλλογή των έργων της... θα είναι ένα διδακτικότατο μάθημα, που θα διαπαιδαγωγεί πολλές γενιές κομμουνιστών σε όλο τον κόσμο».

1909 Μεγάλη απεργία καπνεργατών στο Βόλο. Οι απεργοί επιτίθενται με πέτρες και ξύλα εναντίον των καπναποθηκών, στις οποίες έχουν οχυρωθεί οι έντρομοι έμποροι. Στη συνέχεια, οι διαδηλωτές επιτίθενται κατά της χωροφυλακής και κατά την ανταλλαγή πυροβολισμών, σημειώνονται τραυματισμοί και στις δύο πλευρές. Τελικά, οι απεργοί πετυχαίνουν την απόλυση των συλληφθέντων συναδέλφων τους, ενώ οι έμποροι δέχονται τα αιτήματα των καπνεργατών.

1918 Γεννιέται ο Τζέιμς Τόμπιν, Αμερικανός νομπελίστας οικονομολόγος, γνωστός για τον «Φόρο Τόμπιν» (ενός φόρου στις βραχυπρόθεσμες κερδοσκοπικές ροές κεφαλαίου με σκοπό, όπως ο ίδιος το έθεσε, «να ρίξει άμμο στον τροχό των χρηματαγορών». Αρχικά, η ιδέα του φόρου Τόμπιν υποστηρίχθηκε για την προώθηση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και έγινε σημαία πολλών σοσιαλδημοκρατών πολιτικών παραγόντων, όπως π.χ. της κυβέρνησης Ντ’ Αλέμα στην Ιταλία και Ζοσπέν στη Γαλλία).

1922 Γεννιέται ο Ιταλός συγγραφέας και σκηνοθέτης Πιερ Πάολο Παζολίνι.

1929 Σχεδόν 2.500 εργάτες της Ελευσίνας κατεβαίνουν σε απεργία, ζητώντας αυξήσεις στους μισθούς, καθιέρωση του 8ωρου, αναγνώριση του σωματείου τους και επαναπρόσληψη των εργατών που είχαν απολυθεί. Η αστυνομία επιτέθηκε την ίδια μέρα κατά των απεργών, σκοτώνοντας τον εργάτη Δημήτρη Μιχαήλο και άλλον έναν τα στοιχεία του οποίου δεν είναι γνωστά και τραυματίζοντας δεκάδες άλλους. Στην κηδεία του Μιχαήλου πήρε μέρος όλος ο λαός της Ελευσίνας. Παρά τη σύλληψη της απεργιακής τους επιτροπής οι απεργοί συνέχισαν τον αγώνα τους μέχρι και τις 14 Μάρτη, πετυχαίνοντας την επαναπρόσληψη των απολυθέντων συναδέλφων τους και όλων των απεργών που είχαν απολυθεί στη διάρκεια των κινητοποιήσεων. Επίσης πέτυχαν την ίδρυση Ταμείου Συντάξεως, την αναγνώριση του σωματείου τους, καθώς και μικρές αυξήσεις στο μεροκάματο.

1933 Στις βουλευτικές εκλογές το Ενιαίο Μέτωπο συγκεντρώνει 52.958 ψήφους (4,64%), χωρίς να εκλέξει βουλευτές λόγω του πλειοψηφικού συστήματος. Η «Ηνωμένη Αντιπολίτευσις» με κύρια δύναμη το Λαϊκό Κόμμα, αν και έλαβε λιγότερες ψήφους από τον «Εθνικό Συνασπισμό» που συγκροτήθηκε γύρω από το Κόμμα των Φιλελευθέρων (527.200 έναντι 528.656), πήρε σημαντικά περισσότερες έδρες (136 έναντι 110), κερδίζοντας άνετη πλειοψηφία στη Βουλή (σύνολο εδρών 248).

1933 Στον απόηχο του εμπρησμού του γερμανικού κοινοβουλίου (Ράιχσταγκ) - προβοκάτσια των ναζί που αποδόθηκε στους κομμουνιστές - και μέσα σε ένα όργιο αίματος, διωγμών, βασανισμών και συκοφαντικής εκστρατείας κατά των κομμουνιστών διεξάγονται εκλογές στη Γερμανία. Παρ' όλα αυτά, στις εκλογές της 5 Μάρτη το Κομμουνιστικό Κόμμα δεν σημείωσε ιδιαίτερη πτώση, λαμβάνοντας 4.848.000 ψήφους και εκλέγοντας 81 βουλευτές. Τέσσερις μέρες μετά οι ναζί συλλαμβάνουν τους κομμουνιστές βουλευτές και το ΚΚ Γερμανίας τίθεται και επίσημα πια εκτός νόμου. Στις 2 Μάη διαλύονται και τα εργατικά συνδικάτα. Η αστική τάξη της Γερμανίας, διεξάγοντας ολομέτωπη επίθεση εναντίον των κοινωνικών κατακτήσεων της εργατικής τάξης, εκμηδενίζει και τα τελευταία υπολείμματα των εργατικών δικαιωμάτων.

1943 Μεγάλες απεργίες των εργαζομένων στην Αθήνα και τον Πειραιά. Πάνω από 200.000 λαού διαδηλώνουν στους δρόμους της πρωτεύουσας ενάντια στην πολιτική επιστράτευση που κήρυξαν οι δυνάμεις Κατοχής. Στις συγκρούσεις με τους κατακτητές οι διαδηλωτές είχαν απώλειες 10 νεκρούς και πάνω από 134 τραυματίες. Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν και ο σπουδαστής Εδμόνδος Τορόν και ο Κώστας Ωραιόπουλος. Όμως ο λαός είχε νικήσει. Οι διαδηλωτές όρμησαν στο υπουργείο Εργασίας και έκαψαν τις καταστάσεις επιστράτευσης. Οι Γερμανοί δήλωσαν πως το μέτρο της πολιτικής επιστράτευσης δεν θα ισχύσει για την Ελλάδα.

1943 Μεγάλη απεργία ξεσπά στο Τορίνο της φασιστικής Ιταλίας. Οι εργάτες απαιτούν αυξήσεις στα δελτία τροφίμων, στους μισθούς, αλλά και τον τερματισμό του πολέμου. Οι Αρχές απάντησαν με καταστολή και συλλήψεις των επικεφαλής των κινητοποιήσεων. Ωστόσο, το απεργιακό ρεύμα φούντωσε και τους επόμενους μήνες επεκτάθηκε και σε άλλες πόλεις της Ιταλίας.

1949 Συνέρχεται η 2η Κομματική Σύσκεψη των καθοδηγητικών στρατιωτικών και πολιτικών στελεχών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Η Σύσκεψη μελέτησε τη στρατιωτικοπολιτική δράση του ΔΣΕ από τη Σύσκεψη του Γενάρη του 1948 μέχρι το Μάρτη του 1949 και με βάση την πρόσφατη πείρα επεξεργάστηκε τα θέματα που είχε θέσει η 5η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (Γενάρης 1949).

1950 Μέσα σε κλίμα έντονης τρομοκρατίας και διώξεων διεξάγονται βουλευτικές εκλογές. Παρ’ όλα αυτά, ο συνδυασμός της «Δημοκρατικής Παράταξης», ο οποίος υποστηρίχτηκε από το ΚΚΕ, πήρε 163.824 ψήφους (9,7%) και 18 έδρες στη Βουλή. Πρώτο κόμμα αναδείχθηκε το Λαϊκό Κόμμα με 18,8%.

1951 Πίσω από τις φυλακές του Γεντί Κουλέ εκτελείται ο ΕΠΟΝίτης Νίκος Νικηφορίδης και οι σύντροφοί του Θεόδωρος Ορφανίδης, Μόσχος Στογιάννης, Κώστας Σπρίντζος, Μήτσος Κωνσταντίνου, Μπάμπης Παπαδόπουλος, Ρήγας Παραθυράς. Ο Ν. Νικηφορίδης είχε καταδικαστεί σε θάνατο ως επικεφαλής της «τρομοκρατικής κομμουνιστικής οργανώσεως» Δημοκρατικό Φιλειρηνικό Μέτωπο των Νέων, επειδή μάζευε υπογραφές γύρω από την Έκκληση της Στοκχόλμης για την ειρήνη.

1953 Πεθαίνει ο Ιωσήφ Στάλιν (Ιωσήφ Βησαριόνοβιτς Τζουγκασβίλι), ΓΓ της ΚΕ του Κομμουνιστικού Κόμματος (Μπολσεβίκων) και ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης. Ο Ι. Β. Στάλιν εντάχθηκε από νεαρή ηλικία σε παράνομο μαρξιστικό όμιλο στην Υπερκαυκασία, ενώ μετείχε στο Σοσιαλιστικό Δημοκρατικό Εργατικό Κόμμα Ρωσίας (ΣΔΕΚΡ) από την ίδρυσή του το 1898. Μέλος της Επιτροπής του ΣΔΕΚΡ Τιφλίδας, Καυκασιανής Ένωσης και Μπακού, στήριξε τις λενινιστικές ιδέες για το κόμμα, την τακτική και τη στρατηγική του και έλαβε μέρος στην Επανάσταση του 1905-1907. Στα 1912 έγραψε το βιβλίο «Ο μαρξισμός και το εθνικό ζήτημα», που είναι από τα πιο σημαντικά μαρξιστικά έργα στο συγκεκριμένο ζήτημα.

Στην καθοδήγηση της ένοπλης πάλης στη Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση πήρε μέρος σαν μέλος του ΠΓ της ΚΕ του Κόμματος των Μπολσεβίκων, μέλος του Στρατιωτικοεπαναστατικού Κέντρου της Πετρούπολης και της Στρατιωτικής Επαναστατικής Επιτροπής. Διετέλεσε λαϊκός επίτροπος των εθνοτήτων στην πρώτη σοβιετική κυβέρνηση, ενώ στην περίοδο του εμφυλίου πολέμου και της ξένης ιμπεριαλιστικής επέμβασης ήταν μέλος του Επαναστατικού Πολεμικού Συμβουλίου της Σοβιετικής Δημοκρατίας.

Συνέβαλε στην ενίσχυση της συμμαχίας της εργατικής τάξης με την αγροτιά, την περίοδο οικοδόμησης του σοσιαλισμού. Υπερασπίστηκε τη λενινιστική πολιτική, ενάντια στην πολιτική του Τρότσκι, του Μπουχάριν και άλλων. Αγωνίστηκε ενάντια στο δεξιό οπορτουνισμό μέσα στο κόμμα και επέμενε στην ιδεολογικοπολιτική ενότητα του κόμματος ως θεμέλιου για την πορεία της επανάστασης και την ανάπτυξη του σοσιαλισμού, υπερασπιζόμενος τις λενινιστικές αρχές για το Κόμμα Νέου Τύπου. Ήταν μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Γ' Διεθνούς.

Το όνομα και η δράση του Ι. Β. Στάλιν συνδέθηκε, τόσο με τις επιτυχίες των οικοδόμων του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, όσο και με την ανάπτυξη του σοσιαλιστικού συστήματος σε μια σειρά χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και της Ασίας. Ταυτόχρονα, το όνομα του Στάλιν συνδέεται με την καθοριστική συμβολή της Σοβιετικής Ένωσης στη μεγάλη Αντιφασιστική Νίκη των Λαών κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ήταν περίοδος που ο ιμπεριαλισμός δέχτηκε μια μεγάλη ήττα, αφού σ' ένα μέρος του πλανήτη, αρκετά σημαντικό από πολλές πλευρές, οι λαοί οικοδομούσαν το δικό τους μέλλον, τη νέα κοινωνία, καταργώντας την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και παίρνοντας την τύχη τους στα χέρια τους.

Όλα αυτά αποτέλεσαν βασικό λόγο που ως ηγέτης του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος λοιδορήθηκε και συκοφαντήθηκε όσο κανείς άλλος, τόσο από τον ταξικό αντίπαλο όσο και από τις δυνάμεις του οπορτουνισμού.

1962 Σε συγκέντρωση της νεολαίας του «Κέντρου» στο Θέατρο «Χατζηχρήστου» φωνάζεται για πρώτη φορά το σύνθημα «1-1-4», με το οποίο ονομάστηκε τελικά το κίνημα ολόκληρης περιόδου. Ξεκίνησε με αφορμή τις εκλογές της «βίας και νοθείας» του Κ. Καραμανλή το 1961 και είχε να κάνει με το αίτημα για εκδημοκρατισμό. Πήρε το όνομά του από το άρθρο 114 του Συντάγματος το οποίο όριζε πως η τήρηση των άρθρων του επαφιόταν στον πατριωτισμό των Ελλήνων.

1964 Πεθαίνει ο Μίλτος Μανάκης, που, μαζί με τον αδελφό του Γιαννάκη, θεωρείται ένας από τους πρωτοπόρους κινηματογραφιστές των Βαλκανίων.

1981 Νέος ισχυρός σεισμός πλήττει την Αθήνα τις πρώτες πρωινές ώρες και γίνεται αισθητός από το Βόλο μέχρι την Πάτρα. Δύο άτομα χάνουν τη ζωή τους και δώδεκα τραυματίζονται. 

2013 Πεθαίνει ο Ούγκο Τσάβεζ Φρίας, πρώην στρατιωτικός και Πρόεδρος της Βενεζουέλας από το 1999 έως το 2013.