Σαν σήμερα: 14 Μάρτη Πεθαίνει ο Καρλ Μαρξ

1489 Η βασίλισσα της Κύπρου, Κατερίνα Κορνάρο, πουλάει το βασίλειό της στους Βενετούς και αναχωρεί από το νησί. Αρχίζει η περίοδος της Βενετοκρατίας στην Κύπρο, που θα λήξει το 1571 με την κατάληψη της Μεγαλονήσου από τους Οθωμανούς.

1492 Η βασίλισσα Ισαβέλλα της Ισπανίας διατάσσει τους 150.000 Εβραίους του βασιλείου της να γίνουν Χριστιανοί, διαφορετικά θα απελαθούν.

1879 Γεννιέται ο κορυφαίος Γερμανός φυσικός Άλμπερτ Αϊνστάιν, θεμελιωτής μεταξύ άλλων της «Θεωρίας της Σχετικότητας». Βραβεύτηκε με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής (1921). Το 1933, με την άνοδο των ναζί στην εξουσία, έφυγε από τη Γερμανία και εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ. Υπήρξε πολέμιος του ρατσισμού και υπέρμαχος της ειρήνης. Στο δοκίμιο «Why socialism» (Γιατί σοσιαλισμός) που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1949 στο περιοδικό «Monthly Revue», ο Αϊνστάιν έγραψε: «Υπάρχει μόνο ένας δρόμος για να απαλλαγεί κανείς απ' αυτό το κακό, δηλαδή να εγκαθιδρυθεί το σοσιαλιστικό οικονομικό σύστημα, συνοδευόμενο από ένα εκπαιδευτικό σύστημα προσανατολισμένο σε κοινωνικούς στόχους. Σε μια τέτοια οικονομία, τα παραγωγικά μέσα ανήκουν στην ίδια την κοινωνία και η χρησιμοποίησή τους σχεδιοποιείται. Μια σχεδιασμένη οικονομία, που ρυθμίζει την παραγωγή στην ανάγκη της κοινότητας, θα μοίραζε την εργασία, που πρέπει να πραγματοποιηθεί, ανάμεσα σε όλους που είναι σε θέση να εργαστούν και θα εγγυόταν σε κάθε άνδρα, σε κάθε γυναίκα και σε κάθε παιδί τα μέσα της ζωής. Η μόρφωση θα είχε στόχο, επιπροσθέτως προς την προαγωγή των φυσικών τους ικανοτήτων, τα άτομα να αναπτύξουν ένα αίσθημα ευθύνης για τους συνανθρώπους, αντί για την εξύμνηση της δύναμης και της επιτυχίας στην τωρινή κοινωνία μας».

1883 Φεύγει από τη ζωή ο Καρλ Μαρξ. Ο Κ. Μαρξ γεννήθηκε στις 5 Μάη 1818 στην πόλη Τριρ της Πρωσίας. Αφού τέλειωσε το γυμνάσιο, ο Μαρξ πήγε στο Πανεπιστήμιο, στην αρχή στη Βόννη και έπειτα στο Βερολίνο όπου σπούδασε νομικά, προπαντός όμως ιστορία και φιλοσοφία. Τέλειωσε το Πανεπιστήμιο το 1841 με μια διδακτορική διατριβή για τη φιλοσοφία του Επίκουρου.

Με τον Φρίντριχ Ένγκελς συνδέθηκε το Σεπτέμβρη του 1844 στο Παρίσι, που από τότε έγινε ο πιο στενός του φίλος. Μαζί πήραν ενεργότατο μέρος στην τοτινή κοχλάζουσα ζωή των επαναστατικών ομάδων του Παρισιού (ιδιαίτερη σημασία είχε η θεωρία του Προυντόν, που ο Μαρξ την καταπολέμησε αποφασιστικά στην Αθλιότητα της Φιλοσοφίας το 1847) και επεξεργάστηκαν - παλεύοντας επίμονα ενάντια στις διάφορες θεωρίες του μικροαστικού σοσιαλισμού - τη θεωρία και την τακτική του επαναστατικού προλεταριακού σοσιαλισμού - κομμουνισμού. Το 1845, ύστερα από επιμονή της πρωσικής κυβέρνησης, ο Μαρξ απελάθηκε από το Παρίσι σαν επικίνδυνος επαναστάτης και πήγε στις Βρυξέλλες. Την άνοιξη του 1847, οι Μαρξ και Ένγκελς προσχώρησαν στην «Ένωση των Κομμουνιστών» και πήραν μέρος στο II Συνέδριό της (Νοέμβρης 1847 στο Λονδίνο), όπου έπαιξαν εξέχοντα ρόλο. Με εντολή του Συνεδρίου συνέταξαν και το περίφημο Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος που εκδόθηκε το Φλεβάρη του 1848. Στο έργο αυτό εκθέτονταν με μεγαλοφυή σαφήνεια και διαύγεια η νέα κοσμοαντίληψη, ο συνεπής υλισμός που αγκαλιάζει και την περιοχή της κοινωνικής ζωής, η διαλεκτική σαν η πιο ολόπλευρη και η πιο βαθιά διδασκαλία της εξέλιξης, η θεωρία της ταξικής πάλης και ο κοσμοϊστορικός επαναστατικός ρόλος του προλεταριάτου, του δημιουργού της νέας, της κομμουνιστικής κοινωνίας.

Η νέα θεωρία επιβεβαιώθηκε περίλαμπρα από την πορεία των επαναστατικών γεγονότων του 1848-1849, όπως επιβεβαιώθηκε αργότερα και απ' όλα τα προλεταριακά και δημοκρατικά κινήματα όλων των χωρών του κόσμου. Με τη νίκη της αντεπανάστασης ο Μαρξ παραπέμφθηκε σε δίκη και κατόπιν απελάθηκε από τη Γερμανία (16 Μάη 1849). Αρχικά πήγε στο Παρίσι. Απελάθηκε όμως και από κει και πήγε στο Λονδίνο, όπου έμεινε ως το τέλος της ζωής του. Από εκεί ο Μαρξ διεξήγε αμείλικτο πόλεμο εναντίον των θεωριών και των ρευμάτων του μικροαστικού και γενικότερα του μη προλεταριακού σοσιαλισμού που κυριαρχούσαν τότε. Σε μια σειρά ιστορικές εργασίες επεξεργάστηκε την υλιστική του θεωρία, αφιερώνοντας τις δυνάμεις του κυρίως στη μελέτη της πολιτικής οικονομίας. Την επιστήμη αυτή ο Μαρξ την επαναστατικοποίησε στα έργα του «Η κριτική της πολιτικής οικονομίας» (1859) και «Το Κεφάλαιο» (τ. 1, 1867).

Η εποχή της αναζωογόνησης των δημοκρατικών κινημάτων στα τέλη της δεκαετίας 1850-1860 και στη διάρκεια της δεκαετίας 1860-1870 κάλεσε ξανά τον Μαρξ στην ενεργό δράση. Το 1864 ιδρύθηκε στο Λονδίνο η Ι Διεθνής, η «Διεθνής ένωση των εργατών». Ο Μαρξ ήταν η ψυχή αυτής της οργάνωσης, ήταν εκείνος που έγραψε την πρώτη «Διακήρυξή» της, καθώς και μια σειρά αποφάσεις, δηλώσεις και διακηρύξεις της. Ο Μαρξ, συνενώνοντας το εργατικό κίνημα των διαφόρων χωρών, προσπαθώντας να κατευθύνει στην κοίτη μιας κοινής δράσης τις διάφορες μορφές του μη προλεταριακού, του προμαρξικού σοσιαλισμού (Ματζίνι, Προυντόν, Μπακούνιν, αγγλικός φιλελεύθερος τρεϊντγιουνιονισμός, λασσαλικές ταλαντεύσεις προς τα δεξιά στη Γερμανία κλπ.) και καταπολεμώντας τις θεωρίες τους, σφυρηλάτησε μια ενιαία τακτική της προλεταριακής πάλης της εργατικής τάξης των διαφόρων χωρών. Ύστερα από την ήττα της Κομμούνας του Παρισιού («Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία του 1871») και ύστερα από τη διάσπαση της Διεθνούς από τους μπακουνιστές, έγινε αδύνατη η παραμονή της Διεθνούς στην Ευρώπη. Έτσι, μετά το συνέδριο της Διεθνούς στη Χάγη (1872) ο Μαρξ εξασφάλισε τη μεταφορά του Γενικού Συμβουλίου της Διεθνούς στη Νέα Υόρκη. Η Διεθνής εκπλήρωσε έτσι τη διεθνή της αποστολή και παραχώρησε τη θέση της σε μια εποχή απροσμέτρητα πιο μεγάλης ανόδου του εργατικού κινήματος σε όλες τις χώρες του κόσμου, συγκεκριμένα στην εποχή της ανάπτυξής του σε πλάτος, στην εποχή της δημιουργίας μαζικών σοσιαλιστικών εργατικών κομμάτων στα πλαίσια κάθε εθνικού κράτους. Η εντατική δράση στη Διεθνή και η ακόμη πιο εντατική απασχόληση του Μαρξ υπέσκαψαν οριστικά την υγεία του. Πέθανε στις 14 Μαρτίου 1883 στο Λονδίνο. (Με βάση το έργο του Β. Ι. Λέξιν «Για τον Μαρξ και τον Μαρξισμό», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή»).

1938 Γεννιέται ο συνθέτης Σταύρος Ξαρχάκος.

1954 Πεθαίνει ο Κλέμεντ Γκότβαλντ, Πρόεδρος της Τσεχοσλοβακίας και του Κομμουνιστικού Κόμματος Τσεχοσλοβακίας.

1956 Το Στρατοδικείο της Λάρισας καταδικάζει δις σε θάνατο το στέλεχος του ΚΚΕ Ορθόδοξο Τοκαλή.

1961 Κατάληψη εδαφών της από την Κίνα και περαιτέρω εδαφικές βλέψεις του Πεκίνου καταγγέλλει η Ινδία. Οι διαφορές μεταξύ των δύο χωρών θα εξελιχθούν σε ένοπλη σύγκρουση τον Οκτώβρη του επόμενου έτους, με την Κίνα να πετυχαίνει συντριπτική νίκη.

1970 Από τις φυλακές Κορυδαλλού 27 νέοι πολιτικοί κρατούμενοι στέλνουν χαιρετιστήριο στο Κεντρικό Συμβούλιο της ΚΝΕ, με το οποίο εγκρίνουν τη διακήρυξη της Α’ Συνδιάσκεψης της ΚΝΕ και καλούν τη νεολαία να πυκνώσει τις γραμμές της.

1973 Στη δημογραφική επετηρίδα του ΟΗΕ αναφέρεται ότι, σύμφωνα με στοιχεία του 1971, ο πληθυσμός της Γης ανέρχεται σε 3,7 δισεκατομμύρια και ότι ένα στα δύο άτομα του παγκόσμιου πληθυσμού είναι Ασιάτης.

1973 Η χούντα συλλαμβάνει στον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη 42 αγωνιστές αντιπάλους της δικτατορίας, μέλη και στελέχη της ΚΝΕ και της Αντι-ΕΦΕΕ.

1984 Αστυνομικές δυνάμεις στο Άμστερνταμ συγκρούονται με χιλιάδες διαδηλωτές, πολλοί από τους οποίους ήταν καταληψίες στέγης. Αφορμή της διαδήλωσης υπήρξε η απόφαση του δημάρχου της πόλης να εκκενωθεί αποθήκη όπου κατοικούσαν 400 άστεγοι, ώστε να κατεδαφιστεί και στη θέση της να χτιστεί ξενοδοχείο.