Σαν σήμερα: 10 Μάρτη

1829 Υπογράφεται στο Λονδίνο από τις Μεγάλες Δυνάμεις το Πρωτόκολλο με το οποίο το ελληνικό κράτος αποκτά αυτονομία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Μεταξύ άλλων: α) Τα σύνορα του αυτόνομου ελληνικού κράτους προς βορρά καθορίζονται από την οροθετική γραμμή Αμβρακικού - Παγασητικού. β) Στο νέο κράτος περιλαμβάνονται τα νησιά Σποράδες, Κυκλάδες, Σάμος και πιθανόν η Κρήτη, γ) Το καθεστώς του κράτους είναι κληρονομική μοναρχία, δ) Ο ετήσιος φόρος υποτέλειας προς τον Σουλτάνο ανέρχεται στα 1.500.000 γρόσια.

1876 Στη Βοστόνη ο Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ κάνει για πρώτη φορά χρήση της νέας του εφεύρεσης: του τηλεφώνου.

1898 Τέσσερα χρόνια μετά την πτώχευση του 1893 και υπό την πίεση της στρατιωτικής ήττας του 1897, επιβάλλεται στην Ελλάδα ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος (ΔΟΕ), με τη μορφή …«οικονομικής βοήθειας». Η οικονομική «βοήθεια», που προσέφεραν με το δάνειό τους οι ξένοι τραπεζίτες στην Ελλάδα, συνοδεύτηκε με σκληρούς πολιτικούς όρους και φυσικά την παραχώρηση του δικαιώματος στους ξένους να επεμβαίνουν στην ελληνική οικονομία. Ο έλεγχος των δημόσιων προσόδων και η «εξυγίανση» των δημόσιων οικονομικών εξασφάλιζαν για τους ξένους ομολογιούχους την τακτική είσπραξη των τοκοχρεολυσίων (των δανείων), ελαχιστοποιώντας ταυτόχρονα τον κίνδυνο μη καταβολής τους.

1900 Γεννιέται ο Παντελής Πουλιόπουλος. Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Παλαιών Πολεμιστών και Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ από το 3ο Έκτακτο Συνέδριο του Κόμματος το 1924. Κατόπιν συγκροτεί και ηγείται φραξιονιστικής ομάδας («Λικβινταριστές»), ενώ συνδέεται με τον τροτσκισμό. Έπειτα από έντονη εσωκομματική διαπάλη, διαγράφεται από το Κόμμα το 1927. Το 1934 η ομάδα Πουλιόπουλου ενώνεται με μια άλλη ομάδα που έχει διασπαστεί από τους Αρχειομαρξιστές και συγκροτεί την Οργάνωση Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας (ΟΚΔΕ). Το 1938 συνελήφθη από τη μεταξική δικτατορία και το 1943 εκτελέστηκε από τις Ιταλικές δυνάμεις κατοχής στο Νεζερό.

1905: Ξεσπά η Κρητική Επανάσταση του Θερίσου, με επικεφαλής τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Οι κινηματίες με υπόμνημά τους προς τις "μεγάλες δυνάμεις" ζητούν την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, η οποία θα πραγματοποιηθεί λίγα χρόνια αργότερα (1913).

1927 Οι επαγγελματοβιοτέχνες της Αθήνας κατεβαίνουν σε γενική απεργία και διαδήλωση κατά της άρσης του ενοικιοστασίου. Τμήματα στρατού και χωροφυλακής κινητοποιούνται και χτυπούν τους διαδηλωτές. Στη διάρκεια των συγκρούσεων, δύο απεργοί σκοτώνονται και πολλοί τραυματίζονται.

1942 Πεθαίνει ο ποιητής Γιάννης Γρυπάρης. Η ποίησή του εισήγαγε τις απόψεις της σχολής του ρεαλισμού, που τότε κυριαρχούσε στην Ευρώπη. Η πιο γνωστή από τις ποιητικές του συλλογές είναι αυτή που φέρει το τίτλο «Σκαραβαίοι και τερακότες» και εκδόθηκε το 1919. Ο Γρυπάρης ξεχώρισε επίσης για τις μεταφράσεις των αρχαίων κλασικών (Αισχύλου και Σοφοκλή), που εξακολουθούν να θεωρούνται ως τις μέρες μας αξεπέραστες αισθητικά. Ο Γρυπάρης υπήρξε από τους ένθερμους υποστηρικτές της δημοτικής γλώσσας, στην οποία και έγραψε τα σημαντικότερα έργα του.

1939 Συνέρχεται στη Μόσχα το 18ο Συνέδριο του Πανενωσιακού Κομμουνιστικού Κόμματος (Μπολσεβίκων). Μεταξύ άλλων, το Συνέδριο εκτίμησε την νέα οικονομική κρίση που είχε εκδηλωθεί στις καπιταλιστικές χώρες και την όξυνση της πάλης μεταξύ τους για τις αγορές, τις πηγές πρώτων υλών και το ξαναμοίρασμα του κόσμου. «Στην ημερήσια διάταξη μπήκε το ζήτημα του νέου ξαναμοιράσματος του κόσμο με πόλεμο», τονίζονταν στον Απολογισμό της ΚΕ, που προσδιορίζοντας το περιεχόμενό του, υπογράμμισε στη συνέχεια: «Ο νέος ιμπεριαλιστικός πόλεμος έγινε γεγονός». Τέλος, το Συνέδριο ενέκρινε το τρίτο 5χρονο πλάνο, που προέβλεπε διπλασιασμό της συνολικής παραγωγής και τη δημιουργία στις ανατολικές περιοχές της χώρας ισχυρών βιομηχανικών βάσεων και περιοχών αγροτικής παραγωγής. Ο Ι. Β. Στάλιν, από το βήμα του Συνεδρίου, τόνισε μεταξύ άλλων: «Όπως βλέπετε, έχουμε τώρα ένα εντελώς νέο σοσιαλιστικό κράτος, ένα χωρίς ιστορικό προηγούμενο κράτος, που διαφέρει σημαντικά στη μορφήκαι στις λειτουργίες από το σοσιαλιστικό κράτος της πρώτης φάσης. Αλλά η ανάπτυξη δεν μπορεί να σταματήσει εκεί. Προχωράμε εμπρός, προς τον κομμουνισμό. Θα παραμείνει το κράτος μας και στην περίοδο του κομμουνισμού; Ναι, θα παραμείνει, αν η καπιταλιστική περικύκλωση δεν έχει εξαλειφθεί και αν ο κίνδυνος εξωτερικής στρατιωτικής επίθεσης δεν εκμηδενιστεί, αν και φυσικά, οι μορφές του κράτους μας θα αλλάξουν ξανά σε συμφωνία με την αλλαγή στην κατάσταση στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Όχι, δεν θα παραμείνει και θα απονεκρωθεί αν η καπιταλιστική περικύκλωση εξαλειφθεί και αντικατασταθεί από μια σοσιαλιστική περικύκλωση.» (Ι. Β. Στάλιν, Αναφορά στο 18ο συνέδριο του ΠΚΚ (μπ) για το έργο της Κεντρικής Επιτροπής,10-3-1939)

1944 Στην τότε Ελεύθερη Ελλάδα, στη Βίνιανη της Ευρυτανίας, συγκροτείται η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ) γνωστή και ως «Κυβέρνηση του Βουνού». Στο διάγγελμά της προς τον ελληνικό λαό, τονιζόταν: «Αφότου η επαναστατική δράση του ελληνικού λαού, βαδίζοντας από νίκη σε νίκη, έφερε στην απελευθέρωση ενός μεγάλου τμήματος της ελληνικής γης και στη δημιουργία πολυάριθμου λαϊκού στρατού, πρόβαλε φανερά η ανάγκη ενός υπεύθυνου πολιτικού οργάνου στην Ελεύθερη Ελλάδα, που να συμβολίζει την εθνική ενότητα, να συντονίζει τον αγώνα κατά των Γερμανών και των Βουλγάρων και να κατευθύνει τα διοικητικά όργανα που είχαν αυθόρμητα δημιουργηθεί».

Η ίδρυση και ο χαρακτήρας της ΠΕΕΑ, στην οποία μετείχαν και αστικές δυνάμεις, αντικατόπτριζε τη στρατηγική του ΚΚΕ την εν λόγω περίοδο, που στόχευε σε ένα στάδιο πριν την επαναστατική εργατική εξουσία, με χαρακτηριστικά ενός εκδημοκρατισμένου αστικού καθεστώτος. Έκφραση αυτής της γραμμής ήταν και η τοποθέτηση του Γ. Σιάντου στην 44η Συνεδρίαση της ΠΕΕΑ στις 27/7/1944 σε συζήτηση σχετικά με τις διαπραγματεύσεις στο Λίβανο και το ενδεχόμενο συμμετοχής της ΠΕΕΑ στην κυβέρνηση Παπανδρέου: «Στην Ελλάδα δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε σοσιαλισμό κι αν ακόμα όλος ο κόσμος μας πει πάρτε την και κάνετε σοσιαλισμό…Η ωρίμανση των συνθηκών οδηγεί σε αστικοδημοκρατικές λύσεις, αλλαγές της κατάστασης…Αφού λυθούν όλα αυτά τα αστικοδημοκρατικά προβλήματα, τότε δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για να πάμε προς το σοσιαλισμό, ομαλά, μέσα στη δημοκρατική εξέλιξη».

1945 Εκατοντάδες αμερικανικά αεροπλάνα βομβαρδίζουν ανελέητα επί δύο μέρες το Τόκιο. Πάνω από 100.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, στην πλειοψηφία άμαχοι.

1946 Εκατοντάδες χιλιάδες Αθηναίοι πραγματοποιούν μεγαλειώδη συγκέντρωση στο γήπεδο του «Παναθηναϊκού» και διαδηλώνουν για ελεύθερες εκλογές, δημοκρατία και ανεξαρτησία. Στη συγκέντρωση μίλησε ο κομμουνιστής νεοεκλεγείς ΓΓ της ΓΣΕΕ Μήτσος Παπαρήγας, καθώς και αντιπρόσωποι της Παγκόσμιας Συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας (ΠΣΟ). Η συγκέντρωση έγινε με πρωτοβουλία του 8ου Πανελλαδικού Εργατικού Συνεδρίου της ΓΣΕΕ, που έληξε τις εργασίες του δύο μέρες πριν με συντριπτική νίκη των ταξικών δυνάμεων.

1952 Πραξικόπημα Μπατίστα στην Κούβα. Λίγα χρόνια αργότερα θα εγκαταλείψει τη χώρα ως απόρροια της νίκης της Κουβανικής Επανάστασης (1/1/1959).

1956 Σε Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη πραγματοποιούνται μεγάλες σε όγκο και μαχητικές διαδηλώσεις για το Κυπριακό.

1967 Πεθαίνει ο ρεμπέτης Γιώργος Μπάτης. Τη δεκαετία του 1930 μετείχε με τον Μάρκο Βαμβακάρη στη ρεμπέτικη κομπανία «Η τετράς η ξακουστή του Πειραιώς». Το 1933 ο Γιώργος Μπάτης κάνει τις πρώτες ηχογραφήσεις με μπουζούκι στην Ελλάδα. Ωστόσο δεν άφησε μεγάλη δισκογραφία (μόλις 17 τραγούδια), καθώς όπως και πολλοί άλλοι μεγάλοι συνθέτες της εποχής σταμάτησε να ηχογραφεί το 1937 αρνούμενος να υποβάλλεται στην λογοκρισία της μεταξικής δικτατορίας.

1970 Πεθαίνει ο ηθοποιός Βασίλης Αυλωνίτης, που πρωταγωνίστησε σε πολλές ταινίες, όπως «Μια ζωή την έχουμε», «Το αμαξάκι», «Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο» «Οι γαμπροί της Ευτυχίας», «Ο λεφτάς», «Ο Κλέαρχος, η Μαρίνα και ο κοντός» κ.ά.

1992 Πεθαίνει ο σημαντικός λαϊκός συνθέτης και τραγουδιστής Γιώργος Ζαμπέτας. Ορισμένα από τα έργα του, που έγιναν μεγάλες επιτυχίες, ήταν: «Τα δειλινά», «Τα ξημερώματα», «Δεν έχει δρόμο να διαβώ», «Ο Θανάσης», «Ο πενηντάρης», «Μάλιστα κύριε», κ.ά.