Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση - παρουσίαση βιβλίου της ΤΕ Φλώρινας του ΚΚΕ με αφορμή τα 71 χρόνια από την απελευθέρωση της Φλώρινας από τους ναζί (ΦΩΤΟ)

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην κατάμεστη αίθουσα της Οδού Ονείρων όπου έγινε η παρουσίαση του βιβλίου της Σύγχρονης Εποχής «Το ΚΚΕ στον ιταλοελληνικό πόλεμο 1940-‘41». 

Την παρουσίαση έκανε το μέλος της ΕΠ Δυτ Μακεδονίας του ΚΚΕ Γιώργος Μούλης και παραθέτουμε εκτεταμένα αποσπάσματα

     Σήμερα, 71 χρόνια μετά, η Ιστορία ξαναγράφεται από την αρχή και οι λέξεις, οι έννοιες, αποκτούν κι άλλο νόημα ακριβώς γιατί θέλουν το λαό να παραμένει απλός θεατής, να μη γίνει ο πρωταγωνιστής των εξελίξεων.   

     Γι' αυτό κάνουν παρέλαση παλιοί και νέοι "σωτήρες". Γι' αυτό πάνε και έρχονται τα δήθεν "εθνικά συμφέροντα", οι "εθνικές υποθέσεις". Γι' αυτό

και οι θυσίες πια δεν αφορούν στο τι ο καθένας εθελοντικά καταθέτει και για ποιο σκοπό, αλλά στο τι "από τα πάνω", του επιβάλλεται.

     Όλα αυτά τα διάφορα δήθεν "εθνικοπατριωτικά" που εκστομίζουν κάθε τρεις και λίγο οι κυβερνώντες, – σημερινοί και προηγούμενοι, – είναι τελικά γνώριμες εικόνες, έννοιες, λέξεις και νοήματα που συνήθως επιστρατεύει η άρχουσα τάξη για να αποπροσανατολίσει, να ξεγελάσει και να συμπαρασύρει την εργατική τάξη, τα λαϊκά στρώματα στους δικούς της στόχους και σκοπούς, κάτω από τη σημαία των δικών της ιδιοτελών, ταξικών συμφερόντων.

     Γι' αυτό, άλλωστε, τα δικά της ταξικά συμφέροντα τα βαφτίζει εθνικά. Γι' αυτό τα βάρβαρα αντιλαϊκά μέτρα παρουσιάζονται ως "θυσίες που θα πιάσουν τόπο". Γι' αυτό και οι νέοι κάθε φορά "σωτήρες" τα δικά της συμφέροντα έρχονται πάλι να σώσουν, επιβεβαιώνοντας ότι το παλιό, το σάπιο, πάντα εμφανίζεται με τη μάσκα του νέου, πότε του αρυτίδωτου, πότε του μακιγιαρισμένου.

     Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν το αποτέλεσμα της καπιταλιστικής κρίσης της δεκαετίας του '30 και των αντιθέσεων μεταξύ των τότε ιμπεριαλιστικών χωρών για το ξαναμοίρασμα του κόσμου και την ανατροπή της κατάστασης που είχε διαμορφωθεί μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτές οι αντιθέσεις, από ένα σημείο και μετά, δεν μπορούσαν να λυθούν παρά μόνο ένοπλα μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών. Τόσο πριν, όσο και μετά την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, στόχος και των δύο ιμπεριαλιστικών μπλοκ ήταν η καταστροφή του πρώτου εργατικού σοσιαλιστικού κράτους, της Σοβιετικής Ένωσης, που αποτελούσε φάρο για όλους τους λαούς στην πάλη τους για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

     Ο φασισμός - ναζισμός και όλα τα αντιδραστικά μορφώματα αποτελούν γνήσια τέκνα του καπιταλιστικού συστήματος. Αυτό αποδεικνύεται από την άνοδο και κυριαρχία του ναζισμού στη Γερμανία του μεσοπολέμου, που είχε την πολύμορφη στήριξη των γερμανικών μονοπωλίων και την ανοχή των αστικών κομμάτων. Αποδεικνύεται, επίσης, και από τη δικτατορία των Μεταξά - Γλίξμπουργκ που επιβλήθηκε στην Ελλάδα από την αστική τάξη και τους Εγγλέζους, με τη βοήθεια των αστικών κομμάτων που έδωσαν ψήφο ανοχής και υποστήριξης στην κυβέρνηση Μεταξά.

     Το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ  αποτέλεσαν ένα από τα μεγαλύτερα αντιστασιακά κινήματα στην Ευρώπη. Ραχοκοκαλιά και ψυχή του ΕΑΜ ήταν το ΚΚΕ. Ο ελληνικός λαός κατέβαλλε βαρύ φόρο αίματος για την ελευθερία του.

      Πρωταρχικά αναδεικνύεται η πείρα από τη στάση της Κομμουνιστικής Διεθνούς (ΚΔ) και του ΚΚΕ απέναντι στον πόλεμο, ταυτόχρονα με τα ηρωικά, αλλά και με τα τραγικά γεγονότα στις γραμμές του. Αναδεικνύεται η σκληρή πάλη του ΚΚΕ, μέσα σε συνθήκες βαθιάς παρανομίας, να διαμορφώσει την πολιτική θέση του, να δείξει την αδάμαστη θέλησή του για δράση, να παρέμβει στις εξελίξεις και να σηματοδοτήσει την παρουσία του, τότε που η δικτατορία του Μεταξά διατυμπάνιζε την εξαφάνισή του. Και αυτό μέσα στις πλέον πρωτόγνωρες

συνθήκες παρανομίας και καταδιώξεων της μεταξικής δικτατορίας. Αναδεικνύεται η διαχρονική αξία και αναγκαιότητα της πολιτικής, ιδεολογικής και οργανωτικής επαγρύπνησης, της κομμουνιστικής στάσης σε όλες τις συνθήκες της ταξικής πάλης.

      Ποιες ήταν οι συνθήκες δράσης του Κομμουνιστικού Κόμματος παραμονές του ιταλο-ελληνικού πολέμου;

     Μιλήσαμε ήδη για πρωτόγνωρες συνθήκες παρανομίας και διώξεων. Πράγματι, παρότι το ΚΚΕ είχε γνωρίσει ήδη περιόδους σκληρών διώξεων (από την παγκαλική δικτατορία το 1925-1926 έως το Ιδιώνυμο του Βενιζέλου από το 1929 και έπειτα), - όντας ουσιαστικά σε καθεστώς παρανομίας ή ημιπαρανομίας συνεχώς από την ίδρυσή του, - οι διώξεις που δέχτηκε επί Μεταξά δεν είχαν προηγούμενο (με 2.000 φυλακισμένους και εξόριστους παραμονές του πολέμου,

9

βασανιστήρια, δολοφονίες, κοκ). Οι πιέσεις της Ασφάλειας για να αποκηρύξουν οι κομμουνιστές τις ιδέες και το Κόμμα τους, για να υπογράψουν τις περιβόητες «δηλώσεις μετανοίας» ήταν ασφυκτικές, αφόρητες. Πολλοί παρέμειναν αλύγιστοι. Άλλοι δεν άντεξαν. Ελάχιστοι όμως πέρασαν στην υπηρεσία του ταξικού αντίπαλου.

     Τα απανωτά χτυπήματα της Ασφάλειας στον παράνομο μηχανισμό του ΚΚΕ, είχαν δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα. Προβλήματα, τα οποία εντάθηκαν από τα τέλη του 1939 με τη συγκρότηση από την Ασφάλεια ενός χαφιέδικου καθοδηγητικού κέντρου, μιας χαφιέδικης Κεντρικής Επιτροπής, που πήρε το όνομα «Προσωρινή Διοίκηση». Αυτό κατάφερε να πραγματοποιηθεί και χάρη στη συνδρομή ορισμένων στελεχών του ΚΚΕ που στο μεταξύ είχαν περάσει με τον ταξικό αντίπαλο. Ιδεολογικός νους της «επιχείρησης πλαστό ΚΚΕ» ήταν το μέλος της Κ.Ε. και πρώην βουλευτής του Κόμματος Μιχάλης Τυρίμος, ο οποίος μάλιστα συνέταξε προς αυτό το σκοπό ολόκληρη έκθεση. Όπως ο ίδιος ομολόγησε αργότερα «με τη ΓΑ συνδέθηκα με τη συμφωνία να τους βοηθήσω να διοικήσουν το κόμμα (έστω και τυπικά) για να μπορέσουν να το χρησιμοποιήσουν όταν θαέπαιρνε μέρος και η Ελλάδα στον πόλεμο.» Η εν λόγω έκθεση του Τυρίμου περιλαμβάνεται ατόφια στην παρούσα έκδοσή, τόσο γιατί αποτελεί ένα σπάνιο και πολυτιμότατο ντοκουμέντο σχετικά με το πώς δουλεύει κατά του ΚΚΕ ο ταξικός αντίπαλος, αλλά και γιατί - άθελά του - αποτελεί έναν ύμνο προς την ηρωική αντοχή των απανταχού Κομμουνιστικών Κομμάτων απέναντι στην αστική καταστολή και επιθετικότητα.

   

  Στον ελληνο-ϊταλικό πόλεμο, – και μέσα στις συνθήκες που αναφέραμε παραπάνω, – το ΚΚΕ τοποθετήθηκε με τα τρία γράμματα του τότε Γ.Γ. της Κ.Ε. Νίκου Ζαχαριάδη (τα οποία περιέχονται αυτούσια στην παρούσα έκδοση), με τη θέση που διαμόρφωσε η Κ.Ε. του Κόμματος, - στη βάση της γενικότερης στρατηγικής της Κομμουνιστικής Διεθνούς (η οποία είχε αντιφάσεις)     και στη συνέχεια η Κ.Ε., η οποία έμεινε στην ιστορία με την ονομασία «Παλιά Κ.Ε.» (όλα τα παραπάνω ντοκουμέντα περιέχονται στην παρούσα έκδοση).

         Το Α΄ γράμμα του Ν. Ζαχαριάδη για τον ελληνο-ϊταλικό πόλεμο, το οποίο είναι και το περισσότερο γνωστό, έχει ημερομηνία 31 Οκτώβρη 1940 (δηλαδή γράφτηκε τρεις ημέρες μετά την έναρξη του πολέμου) και δημοσιεύτηκε στον τύπο στις 2 Νοέμβρη 1940.

     Το Β΄ γράμμα έχει ημερομηνία 26 Νοέμβρη 1940 και το Γ΄ γράμμα 15 Γενάρη 1941. Τα δύο τελευταία δεν είδαν τότε το φως

12της δημοσιότητας (για τους λόγους που αναφέρονται αναλυτικά στο κείμενο).

     Και τα τρία γράμματα συντάχτηκαν στις φυλακές της Γενικής Ασφάλειας, στην Αθήνα, όπου κρατούνταν τότε ο Ν. Ζαχαριάδης.

     Στα «Επίσημα Κείμενα του ΚΚΕ (5^ος τόμος, 1940 - 1945)» περιέχεται μόνο το Α΄ γράμμα του Ν. Ζαχαριάδη, ενώ το Β΄ και το Γ΄ περιλαμβάνονται στο Παράρτημα του ίδιου τόμου.

     Το πρώτο γράμμα του Ζαχαριάδη χαρακτηρίζει τον πόλεμο εθνικοαπελευθερωτικό από τη μεριά της Ελλάδας που αμύνεται απέναντι στην ιταλική επίθεση, σημειώνοντας μάλιστα πως «στον πόλεμο αυτό που διευθύνει η κυβέρνηση Μεταξά όλοι μας πρέπει να δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις, δίχως καμιά επιφύλαξη». Ειδικά αυτό το τελευταίο δημιούργησε σύγχυση μεταξύ των κομμουνιστών που βρίσκονταν στην παρανομία με αποτέλεσμα πολλοί να το χαρακτηρίσουν πλαστό - κατασκεύασμα της Ασφάλειας. Ο ίδιος ο Ζαχαριάδης υποστήριξε αργότερα ότι η συγκεκριμένη φράση μπήκε σκόπιμα στο γράμμα διαφορετικά δεν θα δημοσιευόταν.

     Στο δεύτερο και τρίτο γράμμα απεναντίας ο Ζαχαριάδης χαρακτηρίζει τον πόλεμο ιμπεριαλιστικό και από τις δύο πλευρές (είχε μεσολαβήσει η νικηφόρα αντεπίθεση του ελληνικού στρατού και η προέλασή του επί αλβανικού πια εδάφους), καλώντας ταυτόχρονα λαό και στρατό να ξεσηκωθούν ώστε να ανατρέψουν τη μεταξική δικτατορία και να εγκαθιδρύσουν μια κυβέρνηση «λαϊκή αντιφασιστική - αντιπλουτοκρατική». Η αναφορά αυτή σε μια ενδιάμεσου τύπου κυβέρνηση, πατούσε στις έως τότε στρατηγικές επεξεργασίες του κόμματος περί σταδίων προς το σοσιαλισμό, που είχε υιοθετήσει το Κόμμα μας βάσει και των σχετικών επεξεργασιών της Κομμουνιστικής Διεθνούς από τα μέσα ήδη της δεκαετίας του 1930. Αυτή ήταν και η στρατηγική που ακολούθησε το ελληνικό και διεθνές κομμουνιστικό κίνημα καθ’ όλη την περίοδο του Β’ παγκοσμίου πολέμου.

     Γιατί έγινε ο Β’ παγκόσμιος πόλεμος; Ο Β’ παγκόσμιος πόλεμος ήταν το αποτέλεσμα της όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων για τον έλεγχο των διεθνών αγορών και πλουτοπαραγωγικών πηγών. Ήταν το αποτέλεσμα της διαπάλης μεταξύ εκείνων των καπιταλιστικών κρατών που ήταν ανερχόμενες και θεωρούσαν τον εαυτό τους «ριγμένο» από την προηγούμενη αιματοβαμμένη μοιρασιά (Α’ παγκόσμιος πόλεμος), - όπως η Γερμανία, η Ιταλία και η Ιαπωνία, - και εκείνων των καπιταλιστικών κρατών που βρίσκονταν στην κορυφή της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας και προφανώς δεν θα παρέδιδαν αυτή την πρωτοκαθεδρία αμαχητί (όπως η Γαλλία, οι Βρετανία και οι ΗΠΑ). Οι διεθνείς αντιθέσεις και ανταγωνισμοί διαμόρφωσαν και τις ανάλογες συμμαχίες, που τελικά αποκρυσταλλώθηκαν στα δύο αντίπαλα στρατόπεδα του Β’ παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού πολέμου.

     Βεβαίως, υπήρχε μια σημαντική ποιοτική διαφορά μεταξύ του Α’ και του Β’ παγκοσμίου ιμπεριαλιστικού πολέμου και αυτή δεν ήταν άλλη από την ύπαρξη της ΕΣΣΔ, του πρώτου σοσιαλιστικού εργατικού κράτους στον κόσμο. Μόνο από τη σκοπιά της Σοβιετικής Ένωσης ο πόλεμος ήταν ένας δίκαιος, ένας φιλολαϊκός

17

πόλεμος, γιατί στην εξουσία βρίσκονταν πια οι εκμεταλλευόμενοι και ο πόλεμος από τη μεριά τους είχε να κάνει με την προάσπιση της δικής τους, της σοσιαλιστικής πατρίδας. Η ύπαρξη ωστόσο της ΕΣΣΔ δεν άλλαζε, ούτε τα αίτια του πολέμου, ούτε βεβαίως τον χαρακτήρα του. Η συμμαχία σε στρατιωτικό επίπεδο του ενός ιμπεριαλιστικού συνασπισμού με την ΕΣΣΔ ήταν αναγκαστική, από την πλευρά, τόσο των μεν, όσο και των δε.

     Σημασία, λοιπόν, δεν έχει ποιος κάνει πρώτος την κίνηση, ποιος είναι επιτιθέμενος και ποιος αμυνόμενος. Ούτε το μέγεθος της χώρας. Άλλωστε, όλες οι χώρες εντάσσονται σε ιμπεριαλιστικές αντιθέσεις και συνασπισμούς. Έτσι και ο ιταλοελληνικός πόλεμος, που συχνά αντιμετωπίζεται ως κάτι αποσπασμένο και ξέχωρο από τις γενικότερες ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις της εποχής, αποτελούσε αναπόσπαστο τμήμα του γενικότερου ιμπεριαλιστικού πολέμου. Η Ιταλία δεν επιτέθηκε στην Ελλάδα τυχαία, από καπρίτσιο ή από μισαλλοδοξία. Επιτέθηκε, γιατί, όπως είχε δηλώσει ο ίδιος ο Μεταξάς, λίγους μόλις μήνες πριν την ιταλική επίθεση «η Ελλάς είναι ζωτικό τμήμα της αγγλικής αυτοκρατορικής άμυνας. Η Ελλάς είναι έτοιμη να συμμετάσχει

18

στην άμυνα αυτή, που είναι και άμυνα της ιδίας ακεραιότητας». Η ελληνική άρχουσα τάξη επομένως είχε συνδέσει τα συμφέροντά της με τα συμφέροντα του βρετανικού ιμπεριαλισμού. Η σύνταξή της με το ένα από τα δύο διαμορφούμενα ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα της εποχής, υπήρξε και η αιτία του ιταλοελληνικού πολέμου.

     Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει – και αυτό είναι πολύ σημαντικό – πως το εργατικό κίνημα στέκεται αδιάφορο αν η χώρα του δεχθεί επίθεση. Κάθε άλλο. Οι πρωτοπόροι εργάτες, οι κομμουνιστές βεβαίως θα πάρουν τα όπλα. Ωστόσο, το ζητούμενο είναι η εργατική τάξη να μην τεθεί υπό ξένη ταξικά σημαία, αλλά να επιδιώξει αυτοτελή οργάνωση και πάλη, αποκαλύπτοντας τα πραγματικά αίτια του πολέμου και σφυρηλατώντας την ταξική ενότητα πάνω στο συνδυασμό του εθνικοαπελευθερωτικού με τον ταξικό αγώνα για την αποτίναξη, τόσο του ξένου εισβολέα όσο και του ντόπιου δυνάστη. Όσο και δύσκολο και αν είναι αυτό το καθήκον, ειδικά τον πρώτο καιρό του πολέμου όπου κυριαρχεί

η αστική ιδεολογία, ο σωβινισμός, κοκ.

     [Ορισμένες αναλογίες της Εποχής του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου με σήμερα είναι εμφανείς. Στις μέρες μας, η καπιταλιστική οικονομική κρίση,

η οποία ξεκίνησε από τις ΗΠΑ το 2008, έχει οξύνει τις ταξικές, ενδοαστικές και ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, με αποτέλεσμα την ένταση της ταξικής πάλης στο εσωτερικό και την εμφάνιση εστιών πολέμων σε ένα μεγάλο γεωγραφικό τόξο που εκτείνεται από την Τυνησία ως το Ιρακ, περιλαμβάνοντας όλη τη Βόρεια Αφρική, αλλά και τις πλούσιες σε πετρέλαιο περιοχές της Μέσης Ανατολής. Η σημερινή διαφορά έγκειται στην απουσία της ΕΣΣΔ και στη συνολικότερη υποχώρηση του κομμουνιστικού κινήματος. Κατά τα άλλα, μπορούν να εξαχθούν ιδιαίτερα χρήσιμα ιστορικά συμπεράσματα].

     Οι θέσεις που εκφράστηκαν στα τρία γράμματα ήταν αντιφατικές όσον αφορά τον προσδιορισμό του χαρακτήρα του πολέμου και επομένως, την αρμόζουσα για τους κομμουνιστές στρατηγική. Όμως, η αντίφαση δεν υπήρξε προϊόν της ταλάντευσης της ιδεολογικο-πολιτικής ανωριμότητας του Νίκου Ζαχαριάδη, αλλά των συνολικών αντιφάσεων της Κομμουνιστικής Διεθνούς και της τοποθέτησής της απέναντι στον πόλεμο, δεδομένου ότι η τελευταία είχε προχωρήσει σε αλληλοσυγκρουόμενες τοποθετήσεις αναφορικά με το χαρακτήρα του πολέμου.

     Ποιος όμως είναι ο αντικειμενικός πολιτικός στόχος αυτής της διαστρέβλωσης; Ποια είναι τα στρεβλά ιστορικά συμπεράσματα στα οποία θέλουν να μας οδηγήσουν τέτοιες προσεγγίσεις και πολεμικές;

     Ουσιαστικά, - άλλοτε με το φόβητρο του φασισμού και άλλοτε με το σκιάχτρο του τροτσκισμού (πάντα στο όνομα της υπεράσπισης του Κόμματος και της ιστορίας του), - προσπαθούν να χτυπήσουν την επαναστατική στρατηγική του ΚΚΕ, τμήμα της οποίας αποτελεί και η στάση του σε ενδεχόμενο πολέμου. Προσπαθούν να βάλλουν το ΚΚΕ στο μαντρί της αστικής διαχείρισης, τώρα που η καπιταλιστική οικονομική κρίση τροφοδότησε την κρίση του αστικού πολιτικού συστήματος και αύριο ενδεχομένως μπορεί να οδηγήσει σε συνολικότερο κλονισμό της αστικής εξουσίας. 

       Τιμούμε τον αντιφασιστικό αγώνα των λαών, εμπνεόμαστε και διδασκόμαστε. Συνεχίζουμε με μεγαλύτερη ορμή και γνώση. Προχωράμε με αισιοδοξία και αποφασιστικότητα. Πορευόμαστε με έναν και μόνο σκοπό: Να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις των καιρών, να οικοδομήσουμε τη μεγάλη λαϊκή - αντικαπιταλιστική συμμαχία που θα αντιπαλέψει την αντιλαϊκή πολιτική και θα βάλει τέλος στη βαρβαρότητα του καπιταλισμού, στους πολέμους, στις κρίσεις, στην εκμετάλλευση, στη φτώχεια, στην ανεργία, στην καταπίεση. Για να δικαιωθούν οι αγώνες και οι θυσίες των παλιότερων γενιών, για να ανοίξει ο δρόμος και να εκπληρωθούν τα όνειρα και οι σύγχρονες ανάγκες του λαού και των νέων με την εργατική - λαϊκή νίκη, το σοσιαλισμό/ κομμουνισμό!