ΛΙΓΑ (ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ) ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΚΑΦΗ ΣΤΗΝ ΑΜΦΙΠΟΛΗ - ΒΙΝΤΕΟ

1. Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων: Παρέμβαση για τις ανασκαφές στην Αμφίπολη (3-9-2014)

Αδιαμφισβήτητη θεωρεί ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων τη σημασία του ευρήματος στο λόφο Καστά της Αμφίπολης και πιστεύει ότι θα αποτιμηθεί ουσιαστικά μόνο μετά την ολοκλήρωση της ανασκαφής και της μελέτης των ευρημάτων. Από επιστημονικής, όμως, πλευράς ο ΣΕΑ εκφράζει αντιρρήσεις και ανησυχία.

Αναφέρει συγκεκριμένα:

«Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων και ο επιστημονικός κόσμος παρακολουθούν με αμείωτο ενδιαφέρον την πορεία των ανασκαφικών ερευνών στο λόφο Καστά της Αμφίπολης καθώς και τα προκαταρκτικά συμπεράσματά τους, όπως ανακοινώνονται στα σχετικά επιστημονικά συμπόσια των τελευταίων χρόνων. Το ταφικό μνημείο που αποκαλύπτεται από τις συνεχιζόμενες από το 2012 ανασκαφές της ΚΗ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, με επικεφαλής την αρχαιολόγο Αικατερίνη Περιστέρη, επιβεβαιώνει περίτρανα την επιχειρηματολογία του ΣΕΑ ότι το υπουργείο Πολιτισμού πρέπει να αντιμετωπίζεται ως παραγωγικό υπουργείο και όχι ως επιτελική - διαχειριστική δομή, όπως υποστηρίζει το ΥΔΜΗΔ.

Η σημασία του ευρήματος είναι αδιαμφισβήτητη και θα αποτιμηθεί ουσιαστικά μόνο μετά την ολοκλήρωση της ανασκαφής και της μελέτης των ευρημάτων: από επιστημονικής λοιπόν πλευράς, ξενίζει ιδιαίτερα το γεγονός ότι πολιτικοί και ΜΜΕ τοποθετούνται με περισσή σπουδή για τον τάφο, το περιεχόμενό του, το αν είναι συλημένος ή όχι, ενώ σπεύδουν να ταυτίσουν το μνημείο με θρυλικά ιστορικά πρόσωπα. Με τον τρόπο αυτό παραβιάζεται κάθε επιστημονική δεοντολογία που υπαγορεύει, αν μη τι άλλο, τη συναγωγή συμπερασμάτων μετά το πέρας της ανασκαφής. Είναι σαφές ότι ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων δεν μπορεί παρά να κρατά αποστάσεις από κάθε απόπειρα κατασκευής νέων εφήμερων μύθων ή ενός ακόμη δομικού στοιχείου της εθνικής ταυτότητας μέσα από την πρόωρη ταύτιση του ανασκαπτόμενου ακόμα ταφικού τύμβου με συγκεκριμένα ιστορικά πρόσωπα.

Είναι η πρώτη φορά που μια ανασκαφή διεξάγεται με όρους -και χρόνους- τηλεοπτικούς και δεν μπορούμε παρά να εκφράσουμε την αγωνία μας για την τυχόν πίεση που υφίστανται οι συνάδελφοι, προσπαθώντας να διεξάγουν μια επιστημονικά ορθή και απολύτως τεκμηριωμένη ανασκαφή σε συνθήκες τηλεπαραθύρου. Ο πρωτόγνωρος δε επικοινωνιακός χειρισμός του ευρήματος, με έναυσμα την επίσκεψη του ίδιου του Πρωθυπουργού στην ανασκαφή, που την ακολούθησαν και άλλες επισκέψεις, πρέπει να συνδεθεί μάλλον με σχεδιασμούς που δεν έχουν να κάνουν με το ουσιαστικό ενδιαφέρον για την πολιτιστική κληρονομιά».

Και υπενθυμίζει: «Τα σοβαρά ζητήματα της ακραίας υποχρηματοδότησης και υποστελέχωσης που ταλανίζουν τις Εφορείες Αρχαιοτήτων, πλήττοντας κατά κύριο λόγο τα μνημεία, τους αρχαιολογικούς χώρους και τα Μουσεία που δεν έχουν την τύχη να συνδέονται με λαμπρές ιστορικές προσωπικότητες ή περιόδους αλλά που εξακολουθούν να χρειάζονται συντήρηση, αναστήλωση, προστασία, φύλαξη και ανάδειξη.

Το νέο Οργανισμό του ΥΠΠΟΑ που μόλις δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ, με τον οποίο, αντί να διατυπώνονται σύγχρονες αρμοδιότητες, συρρικνώνεται η υπηρεσιακή δομή και καταργούνται μονάδες ("downsizing"), χωρίς καν να υπάρχει κάποιο δημοσιονομικό όφελος, προετοιμάζοντας την εκχώρηση της προβολής και της διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς εκτός Αρχαιολογικής Υπηρεσίας ("outsourcing"), ενώ παράλληλα, υποβαθμίζεται ο επιστημονικός χαρακτήρας της Υπηρεσίας».

2. ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 18 ΜΑΡΤΙΟΥ 2014

Πολλά και σημαντικά ευρήματα απέδωσαν οι ανασκαφικές εργασίες του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στη Μακεδονία κατά το 2013, όπως επιβεβαίωσαν οι επιστημονικές ανακοινώσεις των επικεφαλής καθηγητών - ανασκαφέων στο σχετικό ετήσιο Συνέδριο που οργάνωσε το ΑΠΘ.

Ιδιαιτέρως εντυπωσιακό εύρημα είναι ο μήκους 497 μέτρων και ύψους 3 μέτρων χτιστός ταφικός περίβολος στη θέση Καστά, στην αρχαία Αμφίπολη, γεγονός που ενίσχυσε την άποψη των αρχαιολόγων ότι πρόκειται για τον τάφο της Ρωξάνης, γυναίκας του Μ. Αλεξάνδρου και του γιου του Αλέξανδρου Δ'. Η υπεύθυνη της ανασκαφής, Κατερίνα Περιστέρη, επισήμανε ότι το σωζόμενο πάνω σε μεγάλο μαρμάρινο βάθρο γλυπτό του Λέοντος της Αμφίπολης υποδεικνύει την ύπαρξη στην περιοχή σημαντικών αρχαιοτήτων.

Μέχρι τώρα, έχουν ανασκαφεί 457 μέτρα του ταφικού περιβόλου, που χρονολογείται μετά το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου, στο τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ. αιώνα, εποχή που στην Αμφίπολη συνέβησαν σοβαρά ιστορικά γεγονότα, συνδεδεμένα με σημαντικούς στρατιωτικούς του Μ. Αλεξάνδρου - διεκδικητές της εξουσίας. Λ.χ., το 311 π.Χ., ο Κάσσανδρος εξορίζει και θανατώνει τη νόμιμη σύζυγο του Αλεξάνδρου, Ρωξάνη, και το γιο του στρατηλάτη, Αλέξανδρο Δ'. Η κατασκευή του ταφικού περιβόλου έγινε μεταξύ του 320 - 300 π.Χ. πιθανά από τον αρχιτέκτονα Δεινοκράτη, με θασίτικο μάρμαρο. Για την τοποθέτηση των μαρμάρινων δόμων χρησιμοποιήθηκαν γερανοί από ξύλο, σίδηρο και μολύβι, όπως καταδεικνύουν ίχνη τους που αποκάλυψε η ανασκαφή.

Οπως εκτιμούν οι ερευνητές, το μέγεθος του περιβόλου οδηγεί στο συμπέρασμα ότι στο εσωτερικό του υπάρχουν σημαντικοί τάφοι και ότι ο περίβολος ήταν τα «θεμέλια» του τύμβου, στην κορυφή του οποίου ήταν τοποθετημένος ο Λέων της Αμφίπολης.

Οι ανασκαφές στη θέση Καστά θα συνεχιστούν την καλοκαιρινή περίοδο, με επιχορήγηση του ΥΠΠΟ ύψους 100.000 ευρώ.

• Να σημειώσουμε ότι κατά την περσινή ανασκαφική περίοδο, με τη συνδρομή ιατρικών και φυσικοχημικών εξετάσεων, λήψη ψηφιακών φωτογραφιών με αξονικούς τομογράφους, ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σάρωσης και φθορισμομετρία ακτίνων Χ, επανεξετάστηκαν τα 350 οστά και θραύσματα δύο σκελετών, τυλιγμένα με χρυσοπόρφυρο ύφασμα, που βρέθηκαν στο βασιλικό τάφο ΙΙ της Μεγάλης Τούμπας στη Βεργίνα (χρονολογείται στα 336 π.Χ.), ώστε να συναχθούν και ανθρωπολογικά πορίσματα.

Ο ένας σκελετός ήταν άνδρα ηλικίας 41-49 ετών, με χρόνιες παθήσεις. Ο σκελετός αυτός, ίσως, να είναι του Φιλίππου Β'. Ο άλλος σκελετός, γυναικείος, ηλικίας 30-34 ετών, δεν μπορεί να αποδοθεί ούτε στις Κλεοπάτρα και Μήδα (συζύγους του Φιλίππου Β'), ούτε στη σύζυγο του Φιλίππου Γ' του Αρριδαίου. Ετσι ενισχύεται η άποψη ότι ίσως πρόκειται για άγνωστη Σκύθισσα ή για την Αυδάτα, γυναίκα του Φιλίππου Β' από την Ιλλυρία.

3. Δηλώσεις Δ. Κουτσούμπα στις 14 Φεβρουαρίου 2014 

4. Συνέντευξη Δ. Κουτσούμπα στα πλαίσια της ΔΕΘ την 7/9/2014

Τις τελευταίες εβδομάδες έχει πάρει μεγάλη δημοσιότητα το γεγονός των ανασκαφικών έργων στην Αμφίπολη. Πώς σχολιάζετε τη δημοσιότητα αυτή που έχει πάρει και κατά πόσο μπορεί αυτό να ωφελήσει τα λαϊκά στρώματα της περιοχής, τα οποία εκπροσωπείτε;

«Θα κάνω και από εδώ το ίδιο σχόλιο, που έκανα όταν επισκέφθηκα –νομίζω και πρώτος- τον χώρο της Αμφίπολης τον περασμένο Μάρτιο, πριν λίγους μήνες, πριν ακόμα γίνει γνωστό στο πανελλήνιο. Είχα περιοδεία στις Σέρρες, κάποιοι συνάδελφοί σας εδώ θα το ξέρουν μια από τις περιοχές που επισκέφτηκαν ήταν η Αμφίπολη, η Μεσολακκιά και με ξενάγησαν και στον τάφο, στον τύμβο, που γίνονταν οι αρχικές ανασκαφές. Τότε είχα δηλώσει -είχε γράψει και ο Ριζοσπάστης και ένα μέρος του υπόλοιπου Τύπου- ότι θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί γενναία αυτό το έργο. Φαινόταν πραγματικά από τότε ότι τα ευρήματα είναι πάρα πολύ σημαντικά. Θα πρέπει να πάρει μέτρα το Υπ. Πολιτισμού, η κυβέρνηση, να χρηματοδοτήσει, να συνεχίσουν οι αρχαιολόγοι τις ανασκαφές και βεβαίως να τηρηθούν χαμηλοί τόνοι. Γι’ αυτό το λόγο ούτε κάμερες με συνόδεψαν μέχρι εκεί, μια φωτογραφία από μακριά και μόνο δηλώσεις έκανα τότε, πάντα προσεκτικές και νομίζω σωστά πράξαμε. Αυτό πιστεύουμε πρέπει να πράξει και η πολιτική ηγεσία το επόμενο διάστημα, σε συνέχεια, υπάρχει πρόβλημα τώρα που και οι αρχαιολόγοι και οι άνθρωποι δουλεύουν κάτω από το βάρος μιας πίεσης για το έργο και της δημοσιότητας που πήρε. Και βεβαίως τηρήσαμε πολύ χαμηλούς τόνους, προσεκτικά, όπως είδατε πρώτη φορά το λέω αυτό δημόσια, παρότι είχα κάνει δήλωση, τα τηλεοπτικά κανάλια και οι εφημερίδες των Σερρών και ο Ριζοσπάστης το είχαν γράψει τότε, γιατί θεωρούμε ότι το έργο και οι ανασκαφές είναι πάρα πολύ σημαντικές. Οποιοδήποτε στοιχείο της κληρονομιάς μας, της πολιτιστικής, της ιστορικής, πρέπει να έρχεται στην επιφάνεια και να γίνεται δίδαγμα, μάθημα, γνώση της ιστορίας και για τις επόμενες γενιές. Να μπορεί να επισκέπτεται και ο Έλληνας μαθητής και οι εργαζόμενοι, οι λαοί, άλλων χωρών, που έρχονται στην χώρα μας είτε ως τουρίστες είτε ενδιαφέρονται για την ιστορία της Ελλάδας είτε για τα αρχαιολογικά ευρήματα. Είναι στοιχείο της κληρονομιάς μας και νομίζω θα πρέπει να κρατηθούν νομίζω χαμηλοί τόνοι μέχρι να δούμε. Είναι επιστημονική η δουλειά αυτή των αρχαιολόγων, των ιστορικών, διαφόρων ειδικοτήτων που πρέπει να δουλέψουν και να ασχοληθούν με αυτό το ζήτημα και να κάνουν και τις επίσημες ανακοινώσεις για το ποιος είναι θαμμένος εκεί, για ποιον προοριζόταν κλπ. Οποιεσδήποτε σκέψεις ή πληροφορίες διάφορες έχει ο καθένας δεν μπορεί να λέγονται δημόσια, ούτε πολύ περισσότερο να ευσταθούν αν δεν το αποδείξει αυτό η ίδια η επιστημονική έρευνα».