Σαν σήμερα: 5 Σεπτέμβρη

1857 Πεθαίνει ο Γάλλος φιλόσοφος Ογκίστ Κοντ, «πατέρας» της κοινωνιολογίας και του θετικισμού.

1905 Υπογράφεται η Συνθήκη του Πόρτσμουθ με την οποία λήγει ο Ρωσοϊαπωνικός πόλεμος. Η ηττημένη Ρωσία παραχωρεί στη νικήτρια Ιαπωνία τη νήσο Σαχαλίνη και τα λιμενικά-σιδηροδρομικά προνόμια που διατηρούσε στην κινεζική επαρχία της Μαντζουρίας.

1914 Ξεκινά η μάχη του Μάρνη μεταξύ Γαλλίας και Βρετανίας από τη μια μεριά, και Γερμανίας από την άλλη. Πρόκειται για τη μάχη με τις μεγαλύτερες απώλειες ανά ημέρα στο δυτικό μέτωπο στο σύνολο του Α’ παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού πολέμου, με τους νεκρούς και τους τραυματίες να αγγίζουν τις 500.000 στη διάρκεια μιας μόλις εβδομάδας.

1915 Συνέρχεται στο Τσίμερβαλντ της Ελβετίας διεθνής σοσιαλιστική συνδιάσκεψη, στην οποία πήραν μέρος 37 αντιπρόσωποι από 12 χώρες της Ευρώπης. Η συνδιάσκεψη του Τσίμερβαλντ, όπου την πλειοψηφία είχαν οι «κεντριστές» (Κ. Κάουτσκι, κλπ.), χαρακτήρισε μεν τον πόλεμο ως ιμπεριαλιστικό και επισήμανε την ανάγκη σύνδεσής του με την προοπτική του σοσιαλισμού, ωστόσο, ούτε έθιξε τα αίτια που οδήγησαν στην προδοσία της Β’ Διεθνούς, ούτε έθεσε θέμα ρήξης με τις δυνάμεις του σοσιαλσωβινισμού. Οι μειοψηφούντες εκπρόσωποι της επαναστατικής σοσιαλδημοκρατίας (8 τον αριθμό) συγκρότησαν την «αριστερά του Τσίμερβαλντ», ενώ εξέλεξαν και ξεχωριστό Γραφείο με επικεφαλής τον Β. Ι. Λένιν. Στο Τσίμερβαλντ ρίχτηκε ο σπόρος για την ίδρυση της Κομμουνιστικής Γ’ Διεθνούς 4 χρόνια αργότερα.

1926 Με πρωτοβουλία του ΚΚΕ γίνεται στον Πειραιά συλλαλητήριο για την υποστήριξη του συστήματος της απλής αναλογικής.

1930 Οι αστυνομικές αρχές (κυβέρνηση Βενιζέλου) απαγορεύουν την κυκλοφορία του περιοδικού της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας (ΟΚΝΕ) «Νεολαία».

1939 Η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοινώνει ότι θα κρατήσει ουδέτερη στάση στον Β’ παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό πόλεμο, που μόλις έχει ξεσπάσει.

1942 Το Λαϊκό Επιτροπάτο Άμυνας της Σοβιετικής Ένωσης εκδίδει διαταγή «Για τους σκοπούς του παρτιζάνικου κινήματος». Το παρτιζάνικο κίνημα στην ΕΣΣΔ ήταν το μεγαλύτερο της Ευρώπης, μετρώντας πάνω από μισό εκατομμύριο άντρες και γυναίκες το 1943, ενώ συνέδραμε τα μέγιστα στο Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο δρώντας στα μετόπισθεν του φασίστα εισβολέα.

1943 Δημιουργείται το στρατόπεδο του Χαϊδαρίου. Ανάμεσα στους πρώτους κρατούμενους που μεταφέρθηκαν εκεί από το στρατόπεδο της Λάρισας ήταν και οι κομμουνιστές Ακροναυπλιώτες που είχαν απομείνει μετά τις εκτελέσεις του Κουρνόβου.

1944 Η 17χρονη μαθήτρια ΕΠΟΝίτισσα Ηρώ Κωνσταντοπούλου εκτελείται από τις δυνάμεις κατοχής μαζί με άλλους 49 αγωνιστές στην Καισαριανή. Δύο φορές είχε συλληφθεί, ξυλοκοπηθεί, βασανιστεί. Την τρίτη φορά, τον Ιούλη του 1944, οι χιτλερικοί, με τα ελληνόφωνα όργανά τους, έσπασαν την πόρτα του σπιτιού της, στην οδό Βεΐκου 57 και την οδήγησαν στο άντρο των βασανιστηρίων της οδού Μέρλιν. Η Ηρώ φτύνει κατάμουτρα και μπατσίζει τον Έλληνα μεταφραστή. Δε μίλησε. Την έστειλαν στο Χαϊδάρι, στην απομόνωση και σε συνέχεια στο θάλαμο των μελλοθανάτων. Κι απ' εκεί στο ηρωικό Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Ανά πεντάδες μπροστά απ' τις κάννες των πυροβόλων. Δεκαεφτά σφαίρες καρφώνονται στο κορμί της απ' τους φασίστες, για τα δεκαεφτά της χρόνια, για «παραδειγματισμό», είπαν οι χιτλερικοί...«Εσύ δε θα μου πεις ευχαριστώ /, όπως δε λες ευχαριστώ στους χτύπους της καρδιάς σου / που σμιλεύουν το πρόσωπο της ζωής σου / Όμως εγώ θα σου λέω ευχαριστώ / γιατί γνωρίζω τι σου λέω ευχαριστώ / γιατί γνωρίζω τι σου οφείλω /... Αυτό το ευχαριστώ είναι το τραγούδι μου». (Γιάννης Ρίτσος)

1958 Ανακοινώνεται η ίδρυση του κόμματος «Δημοκρατική Ένωση», με πρόεδρο και κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο τον Η. Τσιριμώκο. Η ίδρυση έγινε σε συμφωνία με την ΕΔΑ.

1967 Ο Γιάννης Χαλκίδης, στέλεχος του Πατριωτικού Αντιδικτατορικού Μετώπου Νέων, δολοφονείται από την Ασφάλεια Θεσσαλονίκης.

1992 Πάνω από 50.000 στρέμματα δάσους και σπίτια καίγονται από μεγάλη φωτιά στην Αττική.